ارزیابی پارامترهای فنی و زراعی روش های کاشت گندم با مقادیر مختلف بذر در جنوب خوزستان

روش کاشت مطلوب روشی است که با استفاده از آن بتوان با کمترین تعداد تردد ماشین ها در روی زمین و صرف کمترین میزان مصرف انرژی و زمان، بذر را به گونه ای در فواصل و عمق مناسب خاک قرار داد که بیشترین تماس را با خاک داشته و بتواند به سرعت جوانه زده و در نهایت گیاهچه ی پایداری ایجاد نماید. لذا در این خصوص پژوهش حاضر طی مدت دو سال 2007 و 2008 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور)، در یک خاک رسی- سیلتی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. کرت های اصلی شامل شش روش کاشت سانتریفوژ (P1)، سانتریفوژ بعلاوه فارویر (P2)، خطی کار (P3)، خطی کار بعلاوه فارویر (P4)، پشته کاری سه ردیفه (P5) و پشته کاری چهار ردیفه (P6) بوده و کرت های فرعی نیز شامل چهار تراکم بذر 300، 400،500 و 600 دانه در متر مربع (تقریبا120، 160،200 و 240 کیلو گرم بر هکتار) بود. نتایج نشان داد که بیشترین مصرف سوخت با 14/91 لیتر بر هکتار به تیمار سانتریفوژ بعلاوه فارویر و کمترین آن با 5/02 لیتر بر هکتار به تیمار خطی کار اختصاص داشت. روش کاشت خطی کار با 1/462 و روش کاشت پشته کاری سه ردیفه با 0/620 ساعت بر هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین زمان مورد نیاز را به خود اختصاص دادند. در همه روش های خطی کاری شامل خطی کار، خطی کار بعلاوه فارویر، پشته کاری سه ردیفه و پشته کاری چهار ردیفه نسبت به روش های کاشت پاششی سانتریفوژ و سانتریفوژ بعلاوه فارویر زمان مورد نیاز به طور معنی داری کاهش و ظرفیت مزرعه ای افزایش یافته بود. روش کاشت سانتریفوژ بعلاوه فارویر با 0/684 هکتار بر ساعت دارای کمترین ظرفیت مزرعه ای و روش های کاشت پشته کاری سه ردیفه و پشته کاری چهار ردیفه با متوسط 67/1 هکتار بر ساعت دارای بیشترین ظرفیت مزرعه ای بودند. بیشترین شاخص یکنواختی (87/21 درصد) به تیمار پشته کاری چهار ردیفه و کمترین آن (54/73 درصد) به تیمار سانتریفوژ اختصاص داشت. استفاده از روش های خطی کار، پشته کاری سه ردیفه و پشته کاری چهار ردیفه به جای روش سانتریفوژ به ترتیب باعث 41، 29 و 29 درصد کاهش در هزینه ها شده است. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اختلاف بین روش های کاشت از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم معنی دار نبود، ولی تاثیر مقدار بذر بر تعداد بوته بر واحد سطح، ضریب پنجه زنی و تعداد دانه در سنبله در سطح 5 درصد معنی دار بود. به طور کلی، برای کشت گندم آبی در اراضی رسی- سیلتی خوزستان، به ترتیب اولویت، استفاده از یکی از روش های کاشت پشته کاری سه ردیفه ، پشته کاری چهار ردیفه و خطی کار و همچنین مقدار بذر 160-120 کیلوگرم بر هکتار پیشنهاد می شود.