تبیین روانشناختی حالت خشوع و خضوع در نماز بر اساس ابعاد هوش معنوی

روانشناسان انسان را ارگانیزمی تعریف می کنند که دارای ابعاد جسمانی، عقلانی، روانی، اجتماعی و معنوی می باشد. هوش قابل توجه ترین فعالیت قوای ذهنی در انسان است. هوش معنوی از روابط فیزیکی و شناختی فرد با محیط پیرامون خود، فراتر رفته و وارد حیطه شهودی و متعالی دیدگاه فرد به زندگی خود می گردد. این دیدگاه شامل همه رویدادها و تجارب فرد می شود که تحت تاثیر یک نگاه کلی قرار گرفته اند. فرد می تواند از این هوش برای چارچوب دهی و تفسیر مجدد تجارب، معنا و ارزش شخصی بیشتری استفاده کند.نماز در لغت به معناى پرستش، نیاز، سجود، بندگى و اطاعت، خم شدن براى اظهار بندگى و اطاعت و یکى از فرایض دین و عبادت مخصوصى است که مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا مى آورند. حالت خشیت یکی از مقامات عرفانی، معنوی و اخلاقی است که در قرآن کریم نیز جایگاه والا و ارزشمندی دارد، و در پرتو شناخت عمیق انسان از ذات باری تعالی و جلال و عظمت و هیبت خداوند به وجود می آید.هدف پژوهشهدف این پژوهش تبیین روانشناختی نماز واقعی یعنی نماز با حضور قلب که با حس خشوع و خضوع تجربه می گردد، با استفاده از ابعاد هوش معنوی می باشد.روش پژوهش مطالعه منابع دینی و روانشناختی به روش کتابخانه ای است.یافته هامعنویت شامل یک احساس ارتباط یا اتصال شخصی با یک قدرت یا نیرو در عالم وجود که فراسوی بافت کنونی هستی است می باشد. یک از ابعاد هوش معنوی بعد متعالی است که آن را تجربه، آگاهی و درک یک بعد متعالی در زندگی فراتر از خود توصیف می کنند.آگاهی متعالی مخصوصا آگاهی از یک نفس متعالی یک عامل کلیدی است که هوش معنوی خلاق نامیده می شود. تعالی به عنوان یک توانایی اصلی از هوش معنوی است و آن را توانایی پیش افتادن از جسم مادی و توسعه آگاهی عمیق تر از یک وجود الهی و یا نفس شخص تعریف می شود. برخورداری از این توانایی فرد را قادر می سازد تا هنگام نماز در مقابل آن قدرت برتر به نشانه تعظیم و اقرار به نعمتهای او خشوع نشان دهد. نتیجه گیریافرادی که از هوش معنوی بالایی برخوردارند، موقعیت های اوج هوشیاری را تجربه کرده و جهت حل مسایل از منابع معنوی بهره می برند و فضایل اخلاقی از قبیل خشوع، حق شناسی را در آنان به وضوح می توان دید.تعالی به فراتر رفتن از تجارب معمولی و مادی انسان یا وجودی که جدا از دنیای مادی است و در معرض محدودیت دنیای مادی قرار نمی گیرد اشاره دارد. افراد برخوردار از این توانایی با اتصال به معبود یگانه خود فراتر از نمازی که از روی عادت یا انجام تکلیف حرکت کرده و در مقابل خدای خود خشوع و خضوع نشان می دهند.