بررسی برنامه درسی قصد شده در درس هدیه های آسمان دوره ابتدایی با رویکرد خداشناسی و خودشناسی (برنامه درسی ملی)

نشر فرهنگ اسلامی و نهادینه سازی ارزش ها و باورهای دینی در ضمیر افراد از جمله مهمترین وظایف نظام تعلیم و تربیت ایران است. برای انجام این امر خطیر نظام آموزشی کشور بیش از هر چیز نیازمند توجه دقیق و علمی به محتوای کتاب های درسی، خصوصا کتاب های درسی دین و زندگی است. زیرا باورها و عقاید دینی و ارزش های اخلاقی و رفتاری از جمله اموری هستند که معلول ساختار و محتوای نظام آموزش اند. محتوای کتب درسی در هر نظام آموزشی تعیین کننده و انتقال دهنده ارزش ها و هنجارهای اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی هستند. به همین دلیل نیز محتوای کتاب های درسی در هر کدام از دوره های تحول نیاز به تحلیل و بررسی علمی دارند، تا براساس اهداف آموزش و پرورش و نیز متناسب با شیوه های نوین تدریس به منظور ارتقای رشدهمه جانبه دانش آموزان تدوین و تالیف گردند. از آنجا که فطرت آدمی با معرفت خدا عجین است، دعوت به خودشناسی در واقع دعوت به خداشناسی و ارتباط با خدا است. امیرالمومنین علی (علیه السلام) می فرماید: خدایا! تو قلب ها را با محبت خود و عقل ها را با معرفت خود سرشته ای بنابراین، خودشناسی، مقدمه محبت و معرفت با خدا است از آن جایی هدف غایی تعلیم و تربیت دینی رشد معنوی کودکان است. هدف این پژوهش بررسی برنامه درسی قصد شده کتاب هدیه های آسمان دوره ابتدایی با رویکرد خداشناسی و خودشناسی بر اساس تغییرات جدید کتاب درسی به منظور تعیین ضریب درگیری دانش آموزان با محتوای متن است. روش پژوهش تحلیل محتوا از نوع توصیفی است. نمونه پژوهش شامل محتوای دروس مربوط به بخش خداشناسی و خودشناسی در کتاب های هدیه آسمان پایه دوم، سوم و چهارم ابتدایی بوده است. نتایج حاصله نشان داد که اهداف و تصاویر کتاب ارتباط زیادی با متن نوشتاری انتخابی دارند و تناقضی بین شان وجود ندارد و میزان توجه به رویکرد خداشناسی و خودشناسی در دروس مربوطه در بخش خودشناسی نیاز به بازبینی دارد. در بعضی از دروس نیز از هر دو رویکرد استفاده شده است.