جامعه و اصالت فلسفی آن در قرآن بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی و مطهری

علاوه بر آیه های بسیاری که خطاب به تکفردهای آدمیان در قرآن آمده، آیههایی نیز وجود دارد که امری فراتر از آن را مخاطب ساخته است. همین امر زمینه تاملاتی برای فیلسوف مفسران شده که آیا مراد خداوند در این آیات، پدیده مستقلی به نام امت (جامعه) است یا نه برخی بر اساس این آیات به اصالت فلسفی جامعه نظر داده، و دسته ای صرفا اعتباری و تبعی بودن آن را قابل اثبات دانسته اند. این مقاله بر آن است تا به استناد آیه های قرآن و بهره گیری از دادههای فلسفی تاریخ، نظر قابل دفاعتر را بیان دارد؛ با این فرضیه که هویت جامعه امری استقلالی و دارای اصالت فلسفی است، چنانکه با هم بودگی انسانها، قدرتی متمایز از افراد میآفریند. بر این اساس، پرسش اصلی مقاله، چگونگی هویت جامعه از منظر قرآن است و روش تبیین نظریه، بررسی آیات مرتبط با مقوله امت، بر اساس دیدگاه دو اندیشمند معاصر، یعنی علامه طباطبایی و شهید مطهری است و بالتبع، رویکردهای صدر و مصباح یزدی به عنوان دیدگاه رقیب، مورد مداقه قرار میگیرد.