هویت اجتماعی و پیشگیری از انحرافات اجتماعی

مقاله حاضر در پی طرح هویت اجتماعی و نقش آن در پیشگیری از انحرافات اجتماعی است. در این مقاله که به روش مطالعه اسنادی و مطالعه میدانی به شیوه مصاحبه توام یا پرسشنامه انجام شده، نتایج کلی به شرح ذیل به دست آمده است: 1- تعریف هویت اجتماعی و نقش عوامل زمینه ساز آن؛ هویت اجتماعی عبارت از تصور، درک و ارزیابی فرد نسبت به خود از منظر دیگران (جامعه) است. اگر این تصور و ارزیابی، مثبت باشد و فرد احساس کند از منظر دیگران یا جامعه، دارای جایگاه، ارزش و احترام است، احساس هویت اجتماعی، و در غیر این صورت ، احساسی بی هویتی اجتماعی خواهد کرد. عوامل زمینه ساز احساس هویت اجتماعی عبارتند از نهادهای خانواده، مدرسه، رسانه های گروہی - به ویژه تلویزیون و سینما - دولت و گروه دوستان، در صورتی که نهادهای مزبور، عوامل زمینه ساز احساس هویت اجتماعی افراد، خصوصا نوجوانان را فراهم کنند، احساس هویت اجتماعی آنان همچون عاملی بازدارنده، از انحرافات آنان جلوگیری خواهد کرد.2- نتایج مطالعه میدانی. نتایج مطالعه میدانی در قالب فرضیه محوری - هرچه احساس پی هویتی اجتماعی نوجوانان نسبت به نظام اجتماعی بیش تر شود، هویت یابی آنان در قالب گرایش به الگوهای غربی رپ و هوی متال بیشتر می شود - در یک نمونه 192 نفره در دو گروه از نوجوانان دختر و پسر متظاهر و غیر متظاهر به الگوهای غربی رپ و هوی متال، در سه منطقه از شهر تهران (نمونه هایی از مناطق بالا، متوسط و پایین از نظر سطح زندگی) بیانگر تایید رابطه فوق است؛ و این به معنای نقش موثر احساس هویت اجتماعی در پیشگیری از انحرافات اجتماعی است.