بررسی اصول و شاخصهای شهر مطلوب در اسلام

شهرسازی اسلامی اصطلاحی است که سالیان زیادی در اشاره به شهرهایی که بر طبق اصول اسلامی ساخته شده اندمطرح گردیده است. شهرهای اسلامی ویژگی های مشترکی دارند که بیانگر تاثیر ظهور اسلام و برگرفته از آموزه هایاسلامی است. با توجه به اهمیت نقش اسلام در شکلگیری بسیاری از شهرها، به نظر می رسد بررسی لایه های مختلفشهرها – چه مسایل کالبدی و چه لایه های پنهان مانند روابط اجتماعی- و مقایسه آنها با اصول اسلامی خالی از لطفنباشد. هدف این مقاله، بررسی شاخصهای شهر مطلوب در آیات قرآن و اندیشه های پیامبر و امامان است. در این راستا،از شیوه اسنادی در مطالعه آیات قرآنی و از شیوه مصاحبه (با چند تن از روحانیون) جهت دستیابی به دیدگاه های پیامبرو ایمه اطهار استفاده شده است. پرسش اصلی آن است که آیا میتوان ارتباطی بین آموزه های قرآنی و اصول شهرسازییافت یا خیر. نتیجه آنکه در اسلام به طور مستقیم به بسیاری از جنبه های مرتبط با شهر اشاره گردیده. برای مثال دراسلام در زمینه ی جنبه های ظاهری مانند فرم نما و معماری، جنبه های اجتماعی مانند امنیت و بحث حریم خصوصی،مسایل حقوقی مانند رعایت حقوق شهروندی و موضوع اشراف، جنبه ترافیکی شهری مانند شیوه حمل و نقل شهروندان وتوجه به پیاده، جنبه زیست محیطی مانند توجه به پاکیزگی و سبزینگی و سایر جنبه های برنامه ریزی و اصول شهریتذکراتی داده شده است. موضوع قابل توجه آنکه در اسلام به مواردی اشاره گردیده که امروزه از اصول اساسی شهرها وبویژه شهرهای اسلامی است