بررسی تطبیقی نقوش مهرابه های آیین میترا با دیوار نگاری کلیساها نمونه موردی کلیسا وانک اصفهان

آیین مهر یا میترایسیم از ادیان کهن جهان باستان بوده که سالیان دراز مردم به انجام مناسک و پرستش آن می پرداختند، با ورودمسیحیت به کشورهایی که پیرو آیین میترا بودند، آیین میترا بصورت ظاهری کم کم از میان برداشته شد ولی حضور رموز و اسرار آن را در ادیان دیگر ازجمله مسیحیت می توان یافت. از تولد تا عروج میترا پر از رمز و رازها و نمادهای است که هرکدام دربردارنده ی اندیشه ها و مفاهیم رایج زمان خود می باشد با بررسی آنها و تطبیق با مسیحیت میتوان ریشه هایی مشترک در آن پیدا کرد، از آنجا که خاستگاه مسحیت در اروپا بوده، تاثیر پذیری کلیسا های اروپا از آیین میترایی امری بدیهی است، اما این سوال مطرح میشود که آیا کلیساهای ایران نیز تحت این تاثیر قرار گرفته اند یا خیر، در راستای پاسخ به این سوال در این مقاله با توجه به آنکه بررسی تمامی کلیساهای ایران امری بسیار دشوار است، کلیسای وانک در اصفهان به صورت نمونه موردی انتخاب شده است زیرا در دوره ای که اصفهان پذیرای ارامنه مسیحی بوده، کلیسا توسط همان ارامنه ساخته شده است، بنابر این بررسی تطبیقی آیین میترایی با دیوارنگاری های این کلیسا میتواند حقایقی در باب تاثیر گذاری آیین میترا بر مسیحیت را نشان دهد. در راستای این هدف در این مقاله ابتدا با استفاده از روش کتابخانه ای به بیان تاریخچه ی آیین میترایی و مسیحیت پرداخته شده است و با استفاده از روش میدانی و ابزار مشاهده و بررسی تطبیقی داده ها به بررسی نقوش معابد میترا با دیوارنگاری های کلیسای وانک پرداخته شده است. نتیجه حاصل از این تطبیق نشان داد که مراسم پر رمز و راز میترایی و نیز نماد های حیوانی به صورت عینی یا با استفاده از مفاهیم آنها در دیوارنگاری کلیسای وانک اصفهان استفاده شده اند و این می تواند گواهی بر ارتباط و پیوستگی این دو دین باشد.