حس تعلق فضایى-مکانى مناطق در بازسازى پس از جنگ (موارد مطالعاتى: اروپاى پس از جنگ دوم جهانى و دفاع مقدس)

زمینه و هدف: جنگ ها فارغ از مبانى فکرى حاکم بر آنها، همواره تخریب و ویرانى مکان را به دنبال دارند و بازسازى پس از جنگ با رویکرد احیاى حس تعلق فضا-مکانى مى تواند پیوند عاطفى میان انسان و مکان را برقرار نماید. در این راستا، زندگى معاصر علیرغم تمام ایده هاى نوین و ذات حرکت رو به جلو، همواره نیازمند یادآورى خاطرات گذشته براى حفظ بنیان هاى اجتماعى مى باشد و همین امر است که ادراک ذهنى افراد را در منظرى ذهنى-ارزیابانه، از محیط پیرامون آنها شکل مى دهد.روش: پژوهش حاضر با مرور اسناد موجود از جنگ جهانى دوم در اروپا و همچنین جنگ تحمیلى و بیانى توصیفى- تفسیرى به بررسى پیشینه و مطالعه حس تعلق فضا-مکانى و اثرات جنگ بر آن پرداخته و سپس بازسازى شهرى در جنگ جهانى دوم را در کنار بناهاى یادبود و یادگارهاى آن مورد بررسى قرار مى دهد. در نهایت با توجه به خاستگاه متفاوت جنگ در ایران، بازسازى مناطق آسیب دیده و دیدگاه هاى موجود مبنى بر حفظ آثار جنگ در راستاى تمایز آن با سیاست اروپایى، طى مطالعه اسناد و بازدید میدانى انجام شده در بهار 1396 ، از مناطق بازسازى شده، مورد بررسى قرار گرفته است. یافته ها: یافته هاى این پژوهش را مى توان در دو بخش کلى تقسیم بندى نمود. ابتدا موضوع جنگ و احیاى حس تعلق بازماندگان در تجربه بازسازى اروپا پس از جنگ جهانى دوم با در نظرگرفتن سیاست هاى متفاوت موجود در کشورهاى درگیر در زمینه بازسازى و در بخش بعدى بررسى بازسازى پس از جنگ در ایران پژوهشگر را در مسیرى هدایت نمود که تفاوت در نتیجه کار بازسازى و روش هاى احیاى هویت پیشین را در نگرش ها و دیدگاه هاى حاکم بیان مى نماید. نتیجه گیرى: نتایج حاصل حاکى از آن است که در جنگ تحمیلى، حس تعلق خاطر در ارتباط مستقیم با مذهب و دفاع از اعتقادات شیعه با حفظ شرایط جنگى در جبهه ها، بسیارى افراد را براى دیدار از آن مناطق فرا مى خواند. اما در اروپا خاستگاه ملى گرایانه جنگ دوم جهانى، در کنار سیاست فراهم آوردن زیر ساخت ها و احیاى شهرها عموما به گونه اى مشابه با آنچه پیش از جنگ وجود داشته، در نهایت منجر به ساخت ابنیه به منظور بزرگداشت کشته شدگان و یادبود براى جنگ شده است. بازسازى مناطق جنگ زده ایران نه با ساختى فیزیکى، که با حفظ محیط و فضاى جنگ به عنوان امرى مقدس، خاطرات را روایت مى کند.