بررسی ساختاری و فرایندی نسبت عرفان و سینما

نسبت هنر با معنا و طریقه بیان مفاهیم از طریق هنر بحثی قدیمی و درازدامن است. هنر سینما برخوردار از جلوه های نوین و متمایز روایت و تصویرسازی نسبت به هنرهای نقاشی، عکاسی، ادبیات و تئاتر است. سینما از سویی هنری عینی است و با نمایش تصاویر با مخاطب ارتباط برقرار میکند و از دیگر سو به واسطه توانایی های تکنیکی خاص خود امکان خلق خیال انگیزترین اشکال و بیان انتزاعی ترین مفاهیم را داراست. توانایی دوسویه ممکن منجر به ایجاد بحث هایی درخصوص نسبت سینما با مفاهیم ماورایی و عرفان شده است. گروهی از منتقدین به تقدم داستان بر مفهوم و انتقال مفهوم از طریق داستان اعتقاد دارند و عده ای دیگر معنامندی فیلم و ارجاع آن به مفاهیم ذهنی مانند عرفان را یکی از سنجه های بنیادین اصالت آن می شمارند. در این پژوهش کوشیده ایم با لحاظ مفهومی موسع از عرفان و در بررسی ای شکلی به تدقیق در ویژگی های ساختاری و فرایندی عرفان و سینما بپردازیم و از این رهگذر وجود ارتباط و شباهت بین این دو را مورد تامل قرار دهیم. نتیجه این پژوهش نشانی میدهد که عرفان و سینما در سطوح اندیشه ای، نشانه گذاری اساطیری، فرایند تکوینی تجربه عرفانی، خط سیر دراماتیک و تصویرسازی مفاهیم برخوردار از وجوه مشترکی هستند.