بررسی مدیریت بحران (زلزله) در بافت های فرسوده شهری (نمونه موردی محله ایوان طرق شهر مشهد)

مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گستره ی نفوذشان به عنوان پدیده های تکرار شدنی و مخرب، همواره در طول دوران حیات کره ی زمین وجود داشته اند و پس از پیدایش بشر نیز همیشه خطری جدی برای انسان بوده اند .بنابراین برنامه ریزی پیش از وقوع بحران از مسایل مهمی است که امروزه پیش روی مدیران شهری و برنامه ریزان شهری به وبژه در حوزه مدیریت بحران قرار دارد. با توجه به اینکه ایران از کشورهای بلاخیز دنیا به شمار میرود، مدیریت بحران در شهرها می تواند قدرت و توانایی بالایی در مواجهه با حوادث ناگوار طبیعی داشته باشد و به منظور کاهش آثار سوء بحرا ن های شهری برای ارتقاء و گسترش توانایی خود بطور مستمر تلاش نماید.همچنین بافت های فرسوده شهری و سکونتگاه های حاشیه ای و غیر استاندارد در کشورهای در حال توسعه،بنا به دلایلی از قبیل:عدم رعایت معیارهای فتی و مهندسی در ساخت بنا،شبکه ارتباطی نا کارآمد و نبود تاسیسات و تجهیزات شهری بیشتر از سایر بافت ها در معرض خطرحوادث و بلایای طبیعی (زلزله) قرار دارند.یکی از اصلی ترین اهداف برنامه ریزی شهری،کاهش آسیب پذیری بافت های شهری در برابر بلایای طبیعی به خصوص زلزله می باشد. از این رو، بافت های فرسوده به علت مشکلات موجود از آسیب پذیری بالایی در صورت وقوع زلزله برخوردارند .با وجود این، در تهیه طرح های بهسازی بافت های فرسوده وسایر طرح های شهری، از نظریه های مدیریت بحران زلزله در خصوص راهکارهای کاهش آسیب پذیری شهر در برابر زلزله استفاده نمی شود. راهکارهایی که مدیریت بحران زلزله به منظور کاهش آسیب پذیری بافت های شهری ارایه می دهد، در ارتباط با زمینه هایی است که در نظام شهرسازی مخصوصا برنامه ریزی بهسازی بافت های فرسوده، بررسی میشود .زمینه هایی که به طور مشترک میان برنامه ریزی بهسازی و مدیریت بحران زلزله مورد توجه است، در چهار محور کاربری زمین،دسترسی، تراکم و فضای باز است.در این پژوهش،بافت فرسوده محله ایوان طرق شهر مشهد را از نظر مدیریت بحران با تاکید بر زلزله جهت ارزیابی آسیب پذیری مورد توجه قرار گرفته است. هدف این مقاله، بهسازی بافت های فرسوده شهری با بررسی راهکارهای مشترک میان دو رویکرد برنامه ریزی بهسازی و مدیریت بحران زلزله است؛ تا از این طریق بتوان با تلفیق این دو رویکرد ضمن افزایش کیفیت زندگی در بافت های فرسوده، میزان آسیب پذیری آنها را در مقابل بحران زلزله کاهش داد .