طراحی مدل بلوغ کتابخانه دیجیتالی: مطالعه موردی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

برای غلبه بر چالشها و پیچیدگیهای ساخت کتابخانه دیجیتالی میتوان از مدلهای بلوغ کمک گرفت. در یک مدل بلوغ، ویژگیهای یک پدیده در سطوح گوناگونی تقسیمبندی شده و پس از تحقق ویژگیهای هر سطح به بهبود یا تحقق ویژگیهای سطح بعد از آن پرداخته میشود. برای حل این مسیله از رویکرد ترکیبی استفاده شد. در گام اول با بررسی پیشینه های مرتبط با رویکرد کیفی و روش فراترکیب، ویژگیهای بلوغ کتابخانه دیجیتالی ارایه گردید. بر این پایه، 68 منبع معتبر شامل 38 منبع در حوزه کتابخانه دیجیتالی و 30 منبع در حوزه مدل بلوغ برگزیده شدند. با تحلیل این منابع، سه مقوله، هفت مفهوم، و 35 کد به دست آمد که در میان آنها، بیشترین تاکید بر کاربرد سیستمهای نرمافزاری/ سختافزاری به عنوان پشتیبان کتابخانه دیجیتالی و مفهوم محتوای کتابخانه دیجیتالی است. سپس این ویژگیها در یک دلفی سه رانده به نظرسنجی از متخصصان گذاشته شد و همچنین از آنها خواسته شد که این ویژگیها را در سطوح مدل بلوغ قابلیت سطحبندی نمایند. به این ترتیب مدل بلوغ کتابخانه دیجیتالی پس از طی این دو مرحله طراحی شد. سپس برای ساخت ابزار سنجش مدل از رویکرد کمی و روش پیمایش استفاده شد. این ابزار پس از تایید متخصصان، با هدف تایید روایی و پایایی توسط 182 نفر از مدیران، معاونین، کارشناسان و کتابداران کتابخانه های دیجیتالی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تکمیل گردید. نتایج نشان داد که این ابزار روایی و پایایی مناسب را برای تعیین سطح بلوغ کتابخانه های دیجیتالی موجود در وزارت بهداشت داراست.