معیار های تشویق و تنبیه کارگزاران در سیره حکومتی امام علی (ع)

بی تردید یکی از مسایل مهم و درخور توجه هر نظام، تربیت سیاسی کارگزاران آن نظام است. در مقوله بقاء و زوال دولت در فلسفه سیاسی اسلام چگونگی عملکرد کارگزاران نظام سیاسی یکی از مسایل مهم و در خور توجه است. بی گمان رفتار درست و سنجیده حکومت و کارگزاران در استحکام پایه های حکومت و ماندگاری آن نقشی اساسی دارد و این کار جز با انتخاب افراد لایق و کاردان و توجه به تربیت سیاسی مستمر آنان، امکانپذیر نیست، چرا که ممکن است مقام و قدرت به تدریج سبب انحراف و یا تغییر ماهیت آنان گردد؛ پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) به این امر مهم توجه جدی داشتند و افرادی چون سلمان فارسی، عمار و مالک اشتر را تربیت کردند که جز به رضای خدا و خدمت به خلق خدا به چیز دیگری نمی اندیشیدند. تربیت سیاسی کارگزاران در گفتار و سیره امام علی(ع) به ویژه در نهج البلاغه همانند دهها مساله مهم دیگر زندگی ، به شیوه ای غیر از شیوه های دیگر حکومتهای جهان مطرح شده است، تربیت سیاسی کارگزاران در نظر امام علی(ع) به صورت یک مساله نظری، تجریدی و ذهنی مطرح نبوده است، چرا که امام علی (ع) با این مساله درگیر بوده و به عنوان یک حاکم سخن گفته، عمل کرده و به ابعاد گوناگون این مقوله پرداخته است.. در مکتب تربیتی امام علی (علیه السلام)، نمونه های مختلف تشویق و تنبیه به چشم می خورد که نمایانگر ضرورت تشویق و تنبیه در نگاه آن حضرت است. تشویق و تنبیه در اسلام جنبه ی تربیتی دارد. یعنی برای تربیت بهتر نیروهای انسانی و افزایش کیفیت و کارایی، آنان تشویق یا تنبیه می شوند. در حقیقت معیارهای تشویق و تنبیه در مدیریت اسلامی از پیامبران و برگزیدگان الهی اقتباس شده است.