بهینه سازی تراکم و وزن بنه زعفران (Crocus Sativus L.) با استفاده از طرح مرکب مرکزی

بررسی مسایل زراعی جهت بهبود کیفیت و افزایش عملکرد محصول زعفران بسیار مهم است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه، اندازه و تراکم بنه زعفران میباشد که میتواند بر نحوه تخصیص مواد در گیاه موثر بوده و از طریق تحت تاثیر قراردادن رشد رویشی بر تولید تاثیرگذار باشد. بنابراین به منظور تعیین اثر متقابل تراکم و اندازه بنه جهت به دست آوردن مناسبترین وزن بنه به تفکیک تراکم به عنوان اصلی ترین عوامل موثر بر رشد زعفران آزمایشی در قالب طرح مرکب مرکزی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 90-91 و 92-91 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح بالا و پایین اندازه بنه شامل سطوح وزن بنه های کوچک <4) گرم) تا متوسط 8-4) گرم) و تراکم کم 50) بنه در مترمربع) تا پرتراکم 250) بنه در مترمربع) طراحی شد. نقطه مرکزی در هر تیمار پنج بار تکرار شد و درمجموع 13 ترکیب تیماری به دست آمد. عملکرد اقتصادی (وزن خشک کلاله)، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزن تر گل بهعنوان متغیرهای وابسته مورداندازه گیری قرار گرفتند و با استفاده از مدل رگرسیونی چندجمله ای، سطوح پاسخ این متغیرها تحت تاثیر فاکتورهای آزمایش محاسبه شد. درمجموع نتایج نشان داد که افزایش اندازه بنه و تراکم اثر مثبتی برافزایش عملکرد اقتصادی، قطر بنه، تعداد بنه دختری، تعداد بنه اصلی، تعداد گل و وزنتر گل داشت. بر اساس یافتههای این پژوهش کاشت بنههایی با وزن متوسط در تراکم بالا مناسبتر بود و بر این اساس مقدار بهینه اندازه بنه و تراکم زعفران به ترتیب با 7 گرم و 250 بنه در مترمربع برآورد شد.