بررسی عوامل اقلیمی موثر بر شکل گیری خانه های بومی در اقلیم سرد و کوهستانی (نمونه موردی خانه ضرابی همدان)

با توجه به تاثیر اقلیم بر معماری به ویژه در کشور ایران که شرایط اقلیمی در آن کاملا مشهود است، نیاز به مطالعات وپژوهش های جامع در این زمینه بدیهی و لازم است. یکی از مهمترین عواملی که بر ساخت مسکن انسانی در تمامیزمان ها و مکان ها تاثیر دارد، خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی است، به نحوی که بررسی چگونگی تاثیر اینعناصر و بازخورد های آن در معماری امری اجتناب ناپذیر است . شناخت شرایط اقلیمی در هر منطقه از مهمترین عواملدر ایجاد آسایش برای کاربران ساختمان در آن منطقه است، چرا که معماری و اقلیم ارتباط و تاثیر مستقیمی بر یکدیگردارند. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی تاثیر پذیری عناصر ساختمانی در معماری خانه های بومی شهر همدان برایایجاد شرایط آسایش مطلوب و کاهش مصرف انرژی و استفاده هر چه بیشتر از پارامترها و شرایط اقلیمی می باشد. شهرهمدان از جمله های سرد کشور می باشد که با توجه به مبحث 19 نیاز به انرژی گرمایی آن زیاد است لذا این شهر بهعنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش مطالعه توصیفی از روش تجربی است که با واکاویپژوهش های صورت گرفته در این زمینه و نیز در نظر گرفتن شرایط خاص اقلیم سرد و کوهستانی این منطقه، برای ارایهراهکارهایی به منظور استفاده بهینه از تکنیک های مورد استفاده در ساختمان های بومی مورد بررسی قرار گرفته اند. دراین پژوهش ابتدا به صورت اجمالی به بررسی شهر همدان پرداخته شده است و سپس با بررسی شرایط آب و هواییهمدان با استفاده از داده های سینوپتیک شهر همدان (ایستگاه نوژه) در یک دوره 55 ساله (2005-1951) پرداخته شده است. لازم به توضیح است بیشتر پژوهش های اقلیمی صورت گرفته در شهر همدان ایستگاه هواشناسی فرودگاهانجام شده است لذا در این پژوهش به بررسی شرایط آب و هوایی همدان ایستگاه نوژه پرداخته می شود و در پژوهشهای آینده می توان پژوهشی مقایسه ای در دو نقطه شهر را مورد مطالعه قرار داد. داده های اقلیمی مورد استفاده شاملمیانگین دمای خشک، میانگین رطوبت نسبی هوا، سرعت و جهت وزش باد غالب و همچنین میزان بارندگی در ایستگاهسینوپتیک شهر همدان می باشد. شرایط زیست اقلیمی داخل ساختمان با استفاده از داده های اقلیمی دسته بندی شدهمورد بررسی قرار گرفت و در نهایت مشخص شد خانه ضرابی به چه میزان با شرایط اقلیمی سازگار بوده و همچنینراهکارهای به کار رفته در این بنا جهت طراحی خانه مسکونی در این شهر ارایه گردید.