مطالعه ای بر طیف پاسخ شتاب الاستیک نرمال دوسویه زلزله های ایران

طیف طرح ساختگاه در آیین نامه های مختلف برمبنای طیف های میانگین پاسخ نرمال سیستم تک درجه آزادی بدست می آیند که پارامترهای مختلفی بر آن ها تاثیرگذار هستند. در این مقاله به بررسی تاثیر شرایط خاک، فاصله از گسل بر طیف میانگین پاسخ نرمال (NRS) پرداخته شده است. بدین منظور تعداد 58 شتاب نگاشت مولفه افقی از زلزله های ایران انتخاب گردیده است. شتاب نگاشت ها مبتنی بر شرایط خاک ساختگاه و فاصله ایستگاه لرزه نگاری از صفحه شکست گسل دسته بندی شدند. شرایط خاک ساختگاه به چهار گروه مبنای استاندارد 2800 جهت مقایسه نتایج با طیف طرح ایران دسته بندی شده است. همچنین به بررسی طیف های پاسخ نرمال دوسویه (BNRS) برای رکوردهای ثبت شده در ایران و تاثیر هریک از پارامترهای طیفی بر آن پرداخته شد. جهت نرمال کردن طیف پاسخ شتاب، از نسبت عددی این طیف در یک پریود خاص (T) بر پارامتر شتاب بیشینه رکورد زلزله استفاده می شود. بدین ترتیب با نرمال کردن محور پریود طیف پاسخ NRS با توجه به محتوای فرکانسی غالب زلزله، طیف پاسخ نرمال دوسویه حاصل می شود. توضیح آن که طیف BNRS ، نمایش گر پاسخ طیفی سیستم تک درجه آزادی است که با استفاده از حل انتگرال دوهامل، به ازای نسبت عددی پریود ارتعاش سیستم بر پریود غالب زلزله (T/Tp) بدست می آید. نتایج ارزیابی هردو نوع طیف پاسخ فوق نشان داد که روند نرمال کردن دو سویه علاوه بر هموار کردن نمودار طیف پاسخ، اثرات فاصله ایستگاه لرزه نگاری از صفحه شکست گسل بر طیف پاسخ را نیز کاهش می دهد. همچنین مقایسه دو طیف پاسخ BNRS و NRS نشان داد که شرایط خاک ساختگاه بویژه در نسبت پریودی کم، تاثیر کوچک تری بر طیف BNRS دارد. شایان ذکر است که طیف پاسخ نرمال دوسویه جهت ساخت طیف طرح در کاربردهای طراحی لرزه ای برای یک ساختگاه خاص، شاخص بهتری است.