مراتب نیازهای انسان در فضاهای سکونتی

سکونت یافتن یکی از نیازهای اولیه و اساسی برای انسان است. متاسفانه امروزه در فضاهای سکونتی به مفهوم عام و بعد کمی آن بیشتر از بعد کیفی و تامین نیازهای اساسی انسان پرداخته می شود. بنابراین طراحی فضای سکونتی با هدف تامین نیازهای متنوع انسان، می تواند نقشی حیاتی در رشد و تعالی جامعه ایفا کند. دو سوال اصلی این پژوهش عبارتند از : مراتب نیازهای انسان در فضاهای سکونتی کدام اند و منظور از نیازهای اصیل و کاذب انسان چیست روش تحقیق در این پژوهش ، راهبرد کیفی است که ابتدا مفهوم نیاز و انواع نیازهای انسان ، متناسب با دیدگاه غربی و اندیشه اسلامی به صورت مولفه هایی استخراج گردید و سپس این مولفه های نیازهای انسان را در ارتباط با فضاهای سکونتی از طریق مطالعه در زندگی روزمره مورد سطح بندی قرار گرفت. این مطالعه نشان می دهد که مراتب فضاهای سکونتی بر پایه نیازهای انسان را می توان در سه دسته (فضای معماری فیزیولوژیک، فضای معماری روانی و فضای معماری روحانی) متناظر با سه ساحت حیات انسان (ساحت مادی، ساحت روانی و ساحت روحانی) تقسیم بندی کرد. در مورد نیازهای مادی که ابزار ادراکی انسان قوای نباتی است فضایی را می توان پاسخ گوی نیازهای مادی دانست که تامین کننده آسایش جسم و امنیت فیزیکی باشد، در مورد نیازهای روانی که ابزار ادراکی انسان حس و خیال است، فضایی را می توان پاسخ گوی نیازهای روانی دانست که تامین کننده آرامش و خلق کننده حس زیبایی شناسی و امنیت روانی باشد و در خصوص نیازهای روحانی که ابزار ادراکی انسان عقل و شهود است، فضایی را می توان پاسخ گوی نیازهای روحانی دانست که کمک کننده شناخت انسان و خالق و ایجاد کننده زمینه تفکر در فرد باشد و دور کننده انسان از مادیات و سوق دهنده به سوی معنویات باشد.