مروری بر چالش های تحقق بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در دستگاه های دولتی

ارتقای کارایی و اثربخشی مصرف منابع سازمانی مورد توجه جدی دولت ها می باشد و لازمه آن، برآورد مالی نتایج طرح ها و برنامه ها قبل از شروع کار، می باشد. کشور ایران تاکنون با وجود سیستم بودجه ریزی سنتی با مشکلات فراوانی روبرو بوده و نیاز به تغییر نظام بودجه ریزی همواره احساس شده است. براساس تعریفی صندوق بین المللی پول از بودجه ریزی عملیاتی، روش ها و ساز و کارهایی که ارتباط بین اعتبارت تخصیص یافته به دستگاه های اجرایی را با خروجی ها و پیامدهای آنها از طریق به کارگیری اطلاعات عملکردی در تخصیص منابع تقویت می سازد. در حال حاضر این نوع بودجه بندی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته استقرار یافته است. در کشور ما نیز لزوم برقراری سیستم بودجه ریزی مورد توجه قرار گرفته و در این راستا مطابق بند (پ) ماده (7) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه مصوب اسفند 1395، دولت موظف است از سال اول اجرای قانون برنامه، سالانه اعتبارات بیست درصد (20%) دستگا های اجرایی مندرج در قوانین سنواتی را به صورت بودجه ریزی بر مبنای عملکرد تنظیم نماید، به نحوی که در سال پایانی اجرای قانون برنامه ، صد در صد (100%) دستگاه ها، دارای بودجه مبتنی بر عملکرد باشند. با توجه به اینکه بودجه ریزی عملیاتی، فرآیند مرتبط ساختن هزینه ها و نتایج است از سویی، لازمه اصلی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد، محاسبه بهای تمام شده واحد (کالا و خدمات و فعالیت ها) می باشد. و از یک سو تحقیق اهداف آن، وابسته به استفاده از نتایج آن می باشد که دستگاه های اجرای در این مسیر همواره با چالش هایی اجتماعی و قانونی روبرو می شوند در این مقاله سعی بر این است علاوه بر بررسی چالش های اجتماعی و قانونی پیش رو، مروری بر اجرای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در چند کشور توسعه یافته داشته، و همچنین مزایا و معایب اجرای آن را در حوزه های مختلف بررسی گردد.