چگونه می توان به کمک شهرسازی، پایداری اجتماعی را ارتقاء بخشید

نحوه تعامل میان ابعاد کالبدی و غیرکالبدی دانش شهرسازی، همواره مورد توجه طراحان و برنامهریزان شهری بوده است. این موضوع در چند دهه اخیر و پس از طرح چهارچوب مفهومی توسعه پایدار صورت جدیدتری به خود گرفته است. چرا که یکی از ابعاد مورد توجه توسعه پایدار، بعد اجتماعی آن است که به عقیده صاحب نظران، دستیابی به آن و تحقق مفهوم اجتماع محلی پایدار ، چشم انداز نهایی توسعه پایدار است. این مقاله در پی یافتن شاخص های شهرسازانه موثر بر ارتقاء پایداری اجتماعی و پاسخ به این پرسش است که توجه به چه شاخص هایی در حوزه شهرسازی می تواند به ارتقاء پایداری اجتماعی در شهر کمک کند به این منظور و با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پژوهش، پس از مطالعه اسناد علمی موجود، از روش تحلیل محتوای کیفی به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. به کمک این روش، ابتدا 84 کد ناظر به پایداری اجتماعی از 37 منبع استخراج و مقوله بندی گردیدند. در مرحله بعد، تمرکز بر کدهای حوزه مفهومی مکان و کاهش کدها در این مقوله از 28 به 18 کد و تفکیک مجدد آن ها در سه زیرمقوله کالبد ، معنا و فعالیت که در تشابه و تطبیق با مدل مکان کانتر قرار دارد، انجام شد. به این ترتیب در مقوله کالبد : کیفیت مطلوب محیطی، منظر شهری طراحی شده، قلمرو عمومی جذاب، هماهنگی محیطی و تراکم و فشردگی، در مقوله معنا : حس تعلق به مکان، هویت اجتماع محلی، تشخص همسایگی، ویژگی های بومی/محلی و تصویر ذهنی و در مقوله عملکرد : ایمنی و امنیت، توسعه مختلط، پیاده مداری، دسترسی پذیری، زیرساخت های محیطی، تسهیلات، شمول گرایی و تنوع، به عنوان مهم ترین شاخص های نیازمند توجه در حوزه شهرسازی، به منظور ارتقاء پایداری اجتماعی، شناخته شدند.