بررسی تاثیر شیب بر ضریب رواناب با استفاده از شبیه ساز باران آزمایشگاهی

نابودی و تخریب خاک بر اثر بارش و روان آب، یکی از جدی ترین مشکلات زیست محیطی عصر حاضر است که درصد شیب زمین، اصلی ترین فاکتور تاثیرگذار بر میزان رواناب و هدررفت خاک شناخته شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر شیب بر ضریب رواناب با استفاده از شبیه ساز باران آزمایشگاهی، با استفاده از خاک های اراضی لسی دیم کاری شده استان گلستان، در شبیه ساز باران پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری انجام شده است. آزمایش ها با طول شیب 6 متر با شدت بارندگی 64 میلی متر بر ساعت و شیب های 6، 12 و 25 درصد انجام شدند که در آزمایش ها طول شیب و شدت باران ثابت اما درصد شیب متغیر انتخاب شد. مدت زمان بارش در هر آزمایش 30 دقیقه در نظر گرفته شد. دبی رواناب و حجم زه آب در هر آزمایش، از مقادیر نمونه هایی که از ابتدا تا پایان آزمایش در مقاطع زمانی مختلف از انتهای فلوم گرفته می شد، محاسبه گردید. در انتها داده های ضریب رواناب، متوسط دبی، زمان شروع رواناب و حجم زه آب بدست آمده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش شیب از 6 به 12 درصد زمان شروع رواناب به میزان 16 ثانیه افزایش یافته در حالی که با افزایش شیب از 12 به 25 درصد، زمان شروع رواناب به میزان 18 ثانیه کاهش یافته است. با فزایش شیب، از 6 به 12 درصد، ضریب رواناب به میزان بسیار کمی افزایش یافته است. همچنین با افزایش شیب از 12 به 25 درصد، ضریب رواناب به میزان 12/1 برابر بیش تر شده است. در مجموع می توان بیان کرد که برآورد دقیق میزان رواناب و ضریب آن در استفاده بهینه و مدیریت نزولات جوی در طراحی سطوح آبگیر باران برای ذخیره باران حایز اهمیت است.