بهره گیری از فاکتورهای انعطاف پذیری فضاهای مسکونی سنتی در طراحی مسکن معاصر ( نمونه موردی: خانه های دوره قاجار، مشهد )

انعطاف پذیری یکی از اصول انکارناپذیر معماری سنتی ایران است، که می تواند در صورت مطالعه ی دقیق، یک راه حل مفید برای بسیاری از مشکلات و ناهنجارهای مسکن معاصر در ایران ارایه دهد. همچنین بعنوان راهی برای جلوگیری از گسیختگی تعاملات بین جامعه، مردم و فضای زیستی در نظر گرفته شود؛ زیرا خانه باید متناسب با نیازهای در حال تغییر انسان طراحی شود. این پژوهش، با روش تفسیری تاریخی و مطالعات موردی، با هدف پرداختن به مواردی مشخص از مفاهیم طرحی معماری سنتی ایران و تدوین روشی برای مطالعه نظری است. نمونه موردی محله پایین خیابان (خیابان نواب صفوی) در شهر مشهد و در مجاورت حرم امام رضا (ع) قرار دارد که به دلیل تعداد بیشتر خانه های ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی نسبت به سایر محلات مشهد مورد مطالعه قرار گرفته است. پس از بررسی خانه های مربوط به دوره قاجار و پهلوی، با در نظر گرفتن قدمت بیشتر بناها تصمیم بر آن شد که نمونه ها مربوط به دوره قاجار باشند و با مطالعه دقیق تر بناهای مسکونی این دوره، 6 نمونه سنتی بعلت انعطاف بیشتر انتخاب شده اند. ساختار تحقیق بر این فرضیه استوار است که انعطاف پذیری بعنوان مفهومی فراگیر، که می توان آن را برای توسعه مسکن در همه دوران ها بخصوص در عصر حاضر بکار برد. نتیجه این مطالعه، ارایه تعدادی از فاکتورهای انعطاف پذیری برای بررسی نمونه های مشابه در آینده و ارایه راهکارها و پیشنهادهایی برای رسیدن به مسکن انعطاف پذیر در مقیاس خانه های ویلایی و یا آپارتمانی کوچک، با اصول طراحی کارآمد در حال حاضر در شهر مشهد مقدس خواهد بود.