بیعت و اشکال آن در اندیشه سیاسی اسلام

بیعت یکی از مهمترین مسایل اجتماعی- سیاسی در اسلام است که بنا بر شرایط و تحولات تاریخی از صدر اسلام تاکنون در اشکال متعددی متبلور گشته است. در در مقاله حاضر، هدف این است که ابتدا چیستی و چگونگی بیعت مطرح گردد و سپس اشکال آن مورد بررسی واقع شود. بدین ترتیب، در پژوهش پیشرو تلاش بر این است که به این سوالات پاسخ داده شود. ماهیت بیعت چیست و شیوه اجرایی آن چگونه بوده است بیعت چه جایگاهی در قرآن و نهج البلاغه دارد تفاوت دیدگاه های اساسی اهل سنت و اهل تشیع در قبال مسیله بیعت، در چه نقطه نظرهایی است در عصر حاضر بیعت کارکردی نمادین دارد یا آنکه اهمیت و کاربرد بنیادین خود را در جریان مسایل سیاسی حفظ نموده است بیعت به چه اشکال و صوری اجرا شده است یافته های مهم پژوهش، ارزش والای مفهوم بیعت در چارچوب بنیادین اسلام و تاکید قرآن و اولیای الهی بر آن، را تایید میکند. هر چند که نسبت به مسیله بیعت و فرایند اجرایی آن در میان مذاهب اسلامی، یک عقیده واحد وجود ندارد، ولی میتوان گفت نظام سیاسی مسلمانان امروزه در کسب مشروعیت سیاسی خویش از بیعت غافل نشده و لذا، اهمیت و کاربرد سیاسی آن در طول تاریخ اسلام حفظ شده است. روش بکارگرفته شده در تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی از نوع مطالعات کتابخانه ای است.