بررسی دفاع مشروع در مقابل ماموران دولتی در نظام حقوقی ایران

نهاد دفاع مشروع از دیرباز در نظام های حقوقی کشورهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. میدانیم که هرانسانی عقلا حق دارد در مواقع احساس خطر به دفاع از جان، مال و ناموس خود و افرادی که دفاع از آنان بر وی واجب است، اقدام کند. دین مبین اسلام دراین مورد نیز به پیروان خود راهکار ارایه داده و با قید شرایطی به مسلمانان اجازه داده تا به هنگام لزوم به دفاع از خود برخیزند و این ا مر نشاندهنده حرمت و اقتداری است که اسلام بر جان و مال و ناموس انسان بالاخص مومن قایل است . بر همین اساس موضوع این پژوهش بررسی دفاع مشروع در مقابل ماموران دولتی در نظام حقوقی ایران است. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که با توجه به این که در قانون سال 1392 در خصوص تمامی موارد دفاع در برابر ماموران دولت ضابطه هایی مشخص تر از قانون 1378 تعیین گردیده است، در فرض دفاع در برابر ماموران دولتی، با توجه به این که وظایف و اختیارات آنها در بسیاری از موارد در تعارض با حقوق و آزادی های اشخاص قرار می گیرد اتفاق نظر وجود ندارد و نظریه های گوناگونی ارایه شده است. برخی از حقوقدانان نظریه اطاعت مطلق، بعضی دیگر مقاومت مطلق و عده ای نیز دیدگاه بینابین را اتخاذ نموده اند. مطابق قانون مجازات اسلامی چنانچه مامورین مذکور از حدود وظایف خود خارج شده و تعرضی غیر قانونی برحقوق اشخاص وارد آورند؛ شایسته حمایت قانونی نبوده و با وجود شرایطی دیگر، طرف مقابل حق دفاع خواهد داشت.اما قانونگذار ایران با محدود نمودن موضوعات قابل دفاع ضرب و آزادی تن در برابر نیروهای انتظامی، به این نحو که مقاومت در برابر تعرضات غیرقانونی آنها در را نپذیرفته، دیدگاه مختلط را برگزیده است .