تامین داوطلبانه کالاهای عمومی (مطالعه موردی: تامین امنیت در جزیره العرب پیش از اسلام)

هدف این مقاله بررسی سازوکارهای تامین امنیت در شبه جزیره عربی (جزیره العرب) پیش از اسلام است. چنانکه میدانیم امنیت از نگاه اقتصادی کالای عمومی است که در اکثر اجتماعات دولتها تولید آن را بر عهده دارند. آنچه موضوع تامین امنیت در جزیره العرب را به معمای تاریخی تبدیل و شایسته پژوهش میسازد فقدان دولت در شمال این سرزمین در آستانه ظهور اسلام است. شواهد تاریخی از جمله رواج تجارت با سرزمینهای دور دست نشان میدهد عرب جاهلی توانسته بود به رغم فقدان دولت با تکیه بر سازوکارهای خصوصی، سطحی از امنیت را در شبه جزیره ایجاد کند. در جامعه عربی آن روزگار قبیله کارکرد باشگاهی را داشت که امنیت را منع پذیر می ساخت و به کالای عمومی ناخالص تبدیل میکرد. به علاوه نظام پیچیده ای از قراردادهای امنیتی بین قبایل -که به حلف و خفاره معروف بود- تامین امنیت را ممکن میساخت. بدین ترتیب با استفاده از مجموعه این روشها تامین داوطلبانه امنیت به عنوان یک کالای عمومی ناخالص امکان پذیر شده بود. مهمترین ایراد این نظام هزینه زیاد رسیدن به توافق و عقد قرارداد و نیز عدم پایبندی کامل گروه ها و قبایل به مفاد آن بود که هزینه های مبادله را بالا میبرد و باعث می شد امنیت کمتر از مقدار بهینه عرضه شود. بدین ترتیب شبه جزیره عربی در آستانه ظهور اسلام نیازمند دولتی بود که امنیت را با هزینه کمتری تامین نماید. مولفان امیدوارند مقاله حاضر بتواند گوشه های ناشناخته ای از تاریخ جزیره العرب را روشن کند و تکیه گاه قابل اعتمادی در شناخت تحولات این سرزمین پس از ظهور اسلام باشد.