تحلیل اثر سیاست های تعدیل شدت انرژی بر اشتغال در ایران

تولید در هر کشور متکی به نهاده های اصلی مشتمل بر نیروی کار، سرمایه و انرژی است. نحوه ترکیب نهاده ها هم به قیمت های نسبی و هم به کشش جانشینی نهاده های تولید بستگی دارد. در کشورهایی نظیر ایران با قیمت نسبی پایین انرژی، تولید و سرمایه گذاری می تواند معطوف به صنایع و کسب و کارهای انرژی بر شود که در نتیجه سطح اشتغال و به کارگیری نیروی کار را هم محدود کند. طبعا سیاست مالیات بر مصرف انرژی در بخش تولید و خانوار و یا اعطای یارانه برای پیشرفت فنی در حوزه انرژی اندوزی، هر دو به طرق متفاوت معطوف به کاهش مصرف و تعدیل شدت انرژی است. ضمن آنکه از دو کانال کشش جانشینی بین نهاده های تولید و اثرگذاری بر انتخاب های عقلایی عوامل اقتصادی، می-تواند منجر به سطحی از جانشینی نهاده های تولید به نفع نهاده نیروی کار شود. هدف این مطالعه تحلیل اثر اتخاذ سیاست های مناسب مانند مالیات بر مصرف انرژی و اعطای یارانه به تحقیقات بخش انرژی بر پیشرفت فنی و اشتغال است، با این توجه که کاهش مصرف انرژی به عنوان یک نهاده تولید، همزمان ممکن است تقاضای نیروی کار به عنوان نهاده دیگر را افزایش دهد. برای این منظور از یک مدل تعادل عمومی سه بخشی استفاده می شود. و نتایج اتخاذ سیاست های مذکور برای اقتصاد ایران در قالب نرم افزار GAMS شبیه سازی می شود. تحت ابزار سیاستی تخصیص یارانه به تحقیقات بخش انرژی و افزایش سهم تحقیقات مورد ارزیابی قرار می دهد. طبق نتایج، هر دو سیاست باعث افزایش تقاضای نیروی کار و بهبود اشتغال می شودو اثر سیاست یارانه تحقیقاتی بر بهره وری انرژی قوی تر است.