اشتغال پایدار در بازار کار ایران شواهدی از برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

شاخص های کلیدی بازار کار و به ویژه دلایل بروز پدیده بیکاری به عنوان مقوله ای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بسیار مورد توجه قرار گرفته و موضوع پژوهش های بسیاری بوده است. اما آنچه که در رابطه با بازار کار ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اشتغال پایدار و میزان استمرار فرصت های شغلی است. در نتیجه، مزیت مطالعه حاضر به کارگیری روش های تحلیل بقا در برآورد اشتغال پایدار و عوامل موثر بر آن با تاکید بر برنامه های توسعه به عنوان اسناد بالادستی است. بررسی برنامه های پنج ساله توسعه نشان می دهد که در برنامه های اول تا چهارم هیچ اشاره ای به اشتغال پایدار نشده است و تنها در برنامه پنجم به اشتغال پایدار- به معنی ثبات و استمرار فرصت های شغلی- اشاره شده است هر چند در طول برنامه اقدام خاصی در جهت اجرایی کردن آن صورت نگرفته است. در نتیجه، تحلیل توصیفی داده های مورد استفاده نشان دهنده شکاف عمیق جنسیتی در تعداد بیمه شدگان، سوابق شغلی و میانگین دستمزد پرداختی آنها است. همچنین، استفاده از روش های تحلیل بقا نشان می دهد که زنان نرخ خطر بالاتری در زمینه از دست دادن شغل تجربه می کنند. میانگین بقای مردان در شغل فعلی برابر با 194 ماه و میانگین بقای زنان برابر با 133 ماه است. در نتیجه، الگوی طول مدت اشتغال مردان و زنان بیانگر آن است که زنان زودتر شغل خود را ترک می کنند. همچنین نکته مهم دیگر این که میانگین طول مدت اشتغال زنان در سال 1390 به عنوان سال شروع برنامه پنجم توسعه برابر با 137 ماه بود که این رقم برای سال 1394 یعنی انتهای برنامه پنجم توسعه به 133 ماه کاهش یافته است. به این معنی که طول مدت اشتغال زنان در بازار کار در طول برنامه پنجم توسعه کاهش یافته است. یافته های مطالعه حاضر با نظریه های جنسیتی بازار کار (به ویژه نظریه تجزیه شدن بازار کار و نظریه فمنیستی)، گزارش ها و مطالعات مختلف مطابقت دارد.