نقش اراده در عنصر روانی: احتمال وقوع نتیجه، اطلاع از نتیجه احتمالی و رضایت آگاهانه مجرم

برای تحقق هر جرمی احراز سه عنصر قانونی، معنوی و مادی از شروط لازم به حساب می آید. از وجوه تمایز مسیولیت مدنی و کیفری شرطیت عنصر روانی در اثبات عناوین مجرمانه است که پس از احراز آن و ثبوت جرم در بادی امر مجازات مجرم به اذهان متبادر می گردد لیکن برای نیل به این مرحله از محاکمه قابلیت انتساب جرم به مجرم باید مورد بررسی قرار بگیرد تا بتوان مسیولیت کیفری را بر او تحمیل نمود. لذا از رهگذر رابطه ای که علل موجه و عوامل رافع مسیولیت با جرم و مسیولیت ناشی از آن دارند، بررسی مصادیق هر یک می تواند از اخلاط مباحث جلوگیری نماید بطوری که در بررسی موارد اکراه و اضطرار این شبهه حادث می گردد که عدم مسیولیت کیفری این گروه بدلیل فقد اراده، قصد و تقصیر جزایی (عنصر معنوی) بوده یا اهلیت جزایی آنها مخدوش می باشد که شناسایی هر یک در آثار مترتب بر آن حراز اهمیت می باشد.