ارزیابی توان اکولوژیک اکوتوریسم بخش مرکزی بیرجند با استفاده از روش Fuzzy-TOPSIS

گسترش مراکز شهری در دهه های اخیر سبب شده تا توجه به صنعت توریسم، به عنوام یکی از بزرگترین صنایع دنیا، ازاهمیت ویژه ای برخوردار گردد. در این میان اکوتوریسم به عنوان یکی از زیرشاخه های گردشگری پایدار با اهداف چندجانبه یحفاظت از محیط زیست، بهبود وضعیت فرهنگی و ایجاد فرصت های اقتصادی برای جوامع محلی سروکار دارد. استفاده از زمینبدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیل های محیطی باعث پیامدهای ناگوار زیست محیطی می شود که درنهایتمنابع طبیعی را در معرض تهدید قرارمی دهد. لذا اکوتوریسم را بایستی به صورت سیستمی مورد تجزیه وتحلیل قرار داده و ابعادزیست محیطی، اقتصادی، جغرافیایی، مردم شناختی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی را در محدوده ی مطالعاتی شناخت. پژوهشحاضر درصدد ارزیابی توان بخش مرکزی بیرجند به منظور سرمایه گذاری و تجهیز امکانات لازم جهت توسعه صنعت اکوتوریسممنطقه است. معیارهای مورد استفاده شامل شیب، جهت، ارتفاع، رودخانه ها، منابع آب زیرزمینی، شاخص (NDVI) دسترسی،(جاده ها)، جاذبه های طبیعی گردشگری، مناطق چهارگانه، کاربری اراضی، نقاط شهری، نقاط روستایی، خاکشناسی، هم دما و هم بارش می باشد. استاندارد سازی معیارها با استفاده از توابع فازی در نرمافزار IDRISI صورت پذیرفت. برای وزن دهی بهمعیارها از روش مقایسات زوجی در قالب تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد و سپس با استفاده از نرم افزار Fuzzy TOPSISsolver 2013 اولویت بندی گزینه ها انجام گرفت و در نهایت منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش بهینه سازی جنکس به 5طبقه طبقه بندی شد. بدین ترتیب اولویت مناطق برای توسعه اکوتوریسم شناسایی گردید. نتایج نشان داد که دهستانشاخنات با ضریب نزدیکی 0.48 در بالاترین اولویت و دهستان القورات با ضریب نزدیکی 0.39 در پایین ترین اولویت جهتتوسعه اکوتوریسم قرار دارند.