شکل گیری و گسترش شهر سنگسر (مهدیشهر کنونی) از آغاز تا پایان قرن چهاردم هجری قمری

گویند سنگسر در پی اطراق سکاها در منطقه ای کوهستانی در 18 کیلومتری شمال شرق سمنان مسکونی شد. فرضیهفوق مبنای نظری در وجه تسمیه شهر است. بنابراین فرض نام شهر تغییر شکل یافته واژه های کهن تر سکسار،سکسر، سگسر میداند. گرچه نظراتی در پیدایش شهر سنگسر مطرح شده است اما هیچ یک به شکل اولیه ی شهر،هسته ی اصلی و روند گسترش آن اشاره ای نکرده اند.هسته ی اولیه سنگسر دو قلعه بود که بر فراز دو نقطه مرتفع در میان حصاری کوهستانی ساخته شدند. قلعه ی بالا کهبه دلیل مرتفعتر بودن چنین نامی به خود گرفت در شمال قلعه پایین قرار داشت. اولین محله ها در اطراف این دو قلعهشکل گرفتند. محله های جدیدتر در حد فاصل این دو قلعه به تدریج ظهور و شهر گسترش یافت. کهن ترین آثارمعماری عمومی باقیمانده در سنگسر به دوره سلجوقی منتصب هستند (قلعه های بالا و پایین و منار مسجد پامنار دردورن شهر و کافر قلعه در بیرون شهر)، از این رو فرضیه ای که مطرح شد حداقل تا به دوره سلجوقی می رسد.