بررسی وضعیت توسعه پایدار در ایران با استفاده از شاخص ردپای کربن

در این مقاله به منظور بررسی وجه محیط زیستی وضعیت توسعه پایدار در ایران، یک شاخص بیو فیزیکی به نام ردپای کربن معرفی می شود. با استفاده از این شاخص، نه تنها مشخص می شود که بخش های اقتصادی در اثر تولید داخلی و واردات (با فرض تولید در کشور) چند تن CO2 در راستای تامین تقاضای نهایی داخلی منتشر کرده اند، بلکه سهم جمعیت کشور در میزان کربن منتشر شده در قالب سره ردپای کربن نیز آشکار می شود. بر اساس گزارش بانک جهانی (2015)، ایران هشتمین کشور انتشار دهنده CO2 در بین 200 کشور جهان است، از این رو بررسی میزان کرین انتشار یافته توسط بخش های اقتصادی و در راستای تامین تقاضای نهایی داخلی اهمیت ویژه ای می یابد. هدف مقاله حاضر، بررسی کل رد پای کرین منتشر شده در سطح کلان و بخشی و در چارچوب جدول داده - ستانده داخلی حول دو سوال اساسی است: یکی آنکه آیا سرانه ردپای کربن در سال 1390 نسبت به سال 1385 کمتر شده است و دوم، با ردپای کربن منتشر شده (به تفکیک تولید داخلی و وارداتی در سال 1390 نسبت به سال 1385 کاهش یافته است به منظور تحقق پاسخ به این دو سوال، از دو نوع داده استفاده شده است: یکی، جدول داده - ستانده اصلاح شده سال های 1385 و 1390 و دومی، آمار فیزیکی انتشار CO2 در سطح بخش های مختلف اقتصادی در سال های مورد بررسی نتایج نشان می دهند که 1 سرته ردپای کربن در ایران در سال 1390 نسبت به سال 1385 کاهش یافته و این کاهش، ناشی از کاهش CO2 منتشر شده حاصل از واردات بوده است نه کاهش CO2 منتشر شده در داخل کشور، 2 افزایش انتشار د. ناشی از تولیدات داخلی در بخش تولید، توزیع و انتقال برق و حمل و نقل، برای تامین نیاز داخلی در سال 1390 نسبت به سال 1385 و 3کاهش شدید انتشار CO2 ناشی از واردات بخش های ماشین آلات و کک و فرآورده های نفتی و افزایش انتشار CO2 ناشی از تولید داخلی آنها در سال 1390 نسبت به سال 1385. در مجموع یافته ها بیان می کند که در سال 1390 نسبت به سال 1385، CO2 منتشر شده ناشی از واردات محصولات، کاهش و CO2 انتشار یافته در اثر تولید داخلی افزایش یافته است.