بهبود پایدار کاردکردهای نظام سلامت از طریق رویکرد توانمندسازی

نظامهای ارایهدهندهی مراقبتهای سلامت، در طول حیات خود با تغییرات بسیاری در زمینه های مختلف مواجه اند که بر چگونگی انجام وظایف آنها تاثیرگذار می-باشند. نظام سلامت ایران نیز مانند بسیاری از این نظامها با این تغییرات مواجه بوده است. یکی از آخرین و مهمترین تغییرات در نظام سلامت ایران اجرای طرح تحول نظام سلامت است که منجر به تغییرات گستردهای در رابطه با چگونگی انجام فعالیتهای آن شده است. اما آنچه که مشخص است این است که این طرح نیز با چالشهایی روبرو است. از جمله مهمترین چالشهای پیش روی طرح تحول سلامت، مسایل مربوط به عدالت و پایداری منابع مالی طرح میباشند .(1 ) به عبارت دیگر تنها با افزایش مخارج نظام سلامت در نظامی که عملکرد ضعیفی داشته باشدلزوما 0 نمیتوان انتظار بهبود کارکردهای آن نظام در جامعه را داشت. یکی از مهمترین راهکارهای ارایه شده برای بهبود کارکردهای نظامهای سلامت استفاده از رویکرد توانمندسازی نظامهای سلامت ( Health Systems (Strengthening (HSS) است.HSS در ابتدا توسط سازمان بهداشت جهانی به منظور تسهیل رسیدن به بخشهای مرتبط با سلامت در اهداف توسعه ی هزاره ارایه شد (HSS .(2، دربردارنده ی راهبردها، پاسخها و فعالیتهایی به منظور توسعه ی پایدار نظام سلامت کشورهای مختلف میباشد .(3) این رویکرد شامل مولفه های تامین مالی نظام سلامت، منابع انسانی، اطلاعات سلامت، ارایه خدمات، زنجیره ی عرضه دارو، و رهبری و حاکمیت نظام سلامت است .(2 ) فرض اصلی HSS این است که نظام های سلامت ضعیف منجر به این میشوند که اثربخشی مداخلات دولتها و الگوهای بین المللی مربوط به دسترسی و استفاده از خدمات سلامت محدود شوند .(4) بهکارگیری HSS منجر به گسترش منابع به خصوص منابع مورد استفاده برای بهبود حداقل در یک و یا تعداد بیشتری از کارکردهای نظام سلامت به صورتی پایدار خواهد شد. نکته ی مورد توجه این است که تعیین مولفه های HSS به تنهایی منجر به بهبود عملکرد نظام سلامت نمی گردد و سیاستگذاران باید با تفکری سیستمی به HSS بنگرند و روابط چندگانه و تقابل این مولفه ها با همدیگر را به صورت یک سیستم در نظر بگیرند. به عبارت دیگر، استفاده از HSS به منظور توانمندسازی مولفه های نظام سلامت با در نظر داشتن تفکر سیستمی منجر به بهبود عملکرد این نظامهای سلامت خواهد شد .(5)نظام سلامت هر کشور با چالشها و اولویت های متفاوتی روبرو است و نسخه ی جامعی از اصلاحات برای تمامی کشورها وجود ندارد.