بررسی شیوع عوارضحاد تزریق خون در بیماران تالاسمی بیمارستان سیدالشهدای اصفهان در نیمه دوم 1389

مقدمه و اهداف: پایش عوارض جانبی تزریق خون فرصتی برای مداخله مناسب جهت بهبود سلامت خون به وجود می آورد.هموویژیلانس یکی از ابزارهایی است که برای پایش و ارزیابی تزریق خون مورد استفاده قرارمی گیرد و عبارت است از مجموعهای از روش های مراقبت یا نظارت که همه مراحل زنجیره تزریق خون از جمع آوری خون و فرآورده تا پیگیری گیرنده های آنرا، با هدف جمع آوری و ارزیابی عوارض ناخواسته و جانبی ناشی از تزریق فرآورده های خون پوشش می دهد و از رخداد وتکرار آن پیشگیری می کند. برای اجرای هموویژیلانس ثبت دقیق عوارض تزریق خون ضروری است.روش تحقیق: جامعه مورد بررسی بیماران تالاسمی مراجعه کننده برای تزریق خون بودند که به درمانگاه تالاسمی بیمارستانسیدالشهدا اصفهان مراجعه نمودند. واکنش های حاد حین تزریق تا 4 ساعت پس از تزریق از مهرماه تا اسفند 1389 موردبررسی قرار گرفت. در این مدت علایم و نشانه های بیمارانی که عوارض پس از تزریق داشتند در فرم هموویژیلانس وارد شد.در این فرم ها تشخیصنوع عارضه توسط پزشک از نظر بالینی و آزمایشگاهی به تایید رسید.یافته ها: همه بیماران تالاسمی ماژور سابقه تزریق مکرر خون داشتند. در طی زمان بررسی 8787 واحد گلبول قرمز متراکمتزریق شد. 3124 واحد (35/5 درصد) با فیلتر لکوسیتی قبل از ذخیره، 1389 واحد 15/8 درصد) گلبول قرمز شسته شده و 4274 واحد (48/6 درصد) با فیلتر هنگام تزریق (Bedside) تزریق شد. در 30 بیمار عوارض تزریق خون، گزارش کتبی شد. بیماران دارای واکنش، میانگین سنی 8±19 سال داشتند. آنها سابقه تزریق به مدت 6/5± 15 سال داشتند. 28 نفرازبیماراندارای عارضه (93 درصد)، سابقه قبلی واکنش های تزریق خون داشتند. خارش، لرز و کهیر شایعترین علامت و افت فشارخون،گلودرد، دیسترس تنفسی نادرترین علایم مشاهده شده بود. میزان گزارش عوارض جانبی تزریق خون در بیمارستان سیدالشهدای اصفهان 3/4 در 1000 در 6 ماهه دوم سال 1389 بود. عوارض تشخیصداده شده شامل: 16 مورد (0/18 درصد) واکنش آلرژیک، 11 مورد (0/12 درصد) واکنش تب زای پس از تزریق خون، 2 مورد همولیز ایمیون (0/02 درصد) و یک مورد هیپوترمی (0/01 درصد) بود. یافته ها نشان داد بیمارانی که تزریق خون با فیلتر کاهنده لکوسیتی بربالین بیمار انجام شد بطور محسوسی کمتر دچار عارضه پس از تزریق شدند (P=0.056) ولی نوع فیلتر در هر دو مورد (قبل از ذخیره و یا نوع بربالین بیمار (تفاوت چندانی بر بروز تب غیرهمولیتیک بعد از تزریق نداشتند (P=0.11). مقایسه دو روش استفاده از فیلتر (از هر نوع) و خون شسته شده تفاوتی در بروز تب غیرهمولیتیک (P=0.53) و بروز آلرژی بعد از تزریق (P=0.52) را نشان نداد. هیچگونه تزریق خون اشتباه، واکنش آنافیلاکسی، متابولیک، آلودگی باکتریایی، آسیب ریوی و پورپورای پس از تزریق و بیماری پیوند علیه میزبان گزارش نشد.نتیجه گیری: ثبت و گزارش دقیق عوارض تزریق خون در فرم هاییکسان لازمه استقرار سیستم هموویژیلانس در کشور میباشد. همانطور که در این مطالعه با ورود فرم ها به بیمارستان سیدالشهدای اصفهان طی شش ماه عوارض در 30 بیمار گزارششد که قبلا به ندرت گزارشی به چشم می خورد.