مطالعه بر نقوش مسجد شیخ لطف الله و کاربری نقوش در زیباسازی طراحی محیطی شهری

مسجد شیخ لطف الله (در دوره ی صفویه است که در ضلع شرقی میدان نقش جهان در زمان شاه عباس در یک میدان وسیع مرکزی احداث شد). به واسطه عظمت، ویژگیهای فرمی و پر اثر تزیینات و نقوش که بر سطح آن وجود دارد خود را از دیگر مسجدها متمایز نموده است. لذا مطالعه و بررسی تزیینات و نقوش مسجد شیخ لطف الله از جوانب مختلف دارای اهمیت و تامل است که در این پژوهش به بررسی این که ارتباط و ترکیب بندی نقش ها به چه صورت است، کدامیک از آنها و برای چه طرح و وسیله ای، مناسب است و برای استفاده آیا فرم اصلی نقش ها بهتر است یا می توان از فرم های تغییریافته نیز استفاده کرد می پردازد. به کمک نورپردازی نه تنها ماهیت واقعی فضاها و عناصر شهری را می توان آشکار کرد، بلکه می توان نوعی تحول و دگرگونی یا به عبارت دیگر نوعی دگردیسی برای آنها در نظر گرفت و بازتاب های متفاوتی از یک فضا یا عنصر را به نمایش گذاشت. از طرف دیگر، فضاهای باز شهری به دلیل اهمیتی که در بازسازی روحی و زدودن خستگی افراد جامعه دارند، باید هم در طول روز و هم در طول شب از این نظر که چه نوع فضایی را برای ناظران و استفاده کنندگان ایجاد کنند، مورد بررسی قرار گیرند و محیطی امن و ایمن و باکیفیت ایجاد نمایند. در این مورد ابنیه تاریخی نقش بسزایی داشته و به جرات می توان گفت که در طول شب تنها با نورپردازی زیبا و بخردانه می توان زیبایی و جاذبه آنها را به تصویر کشید. در نهایت آماده شدن طرح های پیشنهادی الهام گرفته شده از نقشمایه هایی است که بیشتر، شاخص فضای گنبدخانه ی مسجد شیخ لطف الله هستند. از ترکیب نقشمایه ی چلیپای به کار رفته در کاشیکاری دیوارها و تکرار چهاربند اسلیمی ساده، از تلفیق فرم لوزی های خمیده (کلاله) زیر گنبد با چلیپا که به صورت واگیره ی 1/4، با الهام از طرح های اسلیمی متداخل در مقرنس های محراب برای زیباسازی فضای شهری، که از متریال های مختلف برای ساخت آنها استفاده شده است.روش تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش توصیفی تطبیقی بوده بوده و از نظر ماهیت در زمره تحقیقات بنیادین قرار می گیرد.