سیاست گذاری در سلامت با رویکرد رفتاری

عوامل بسیاری بر سلامت افراد و جوامع تاثیرگذار است. سلامت افراد توسط محیطی که در آن زندگی می کنند و رفتاری که از خود نشان می دهند، تعیین می شود. عوامل تعیین کننده سلامت شامل محیط اجتماعی و اقتصادی (وضع مالیات بر سیگار، وضع استانداردهایی برای وسایل نقلیه، وضعیت آموزش، درآمد، هنجارهای اجتماعی، نگرش ها، رسانه ها، فقر و ....)؛ محیط فیزیکی (شامل آب سالم، هوای پاک، جاده های ایمن و ...)؛ ویژگی های فردی و رفتارهای افراد است. در زمینه ویژگی های فردی می توان به ژنتیک و عوامل بیولوژیکی اشاره کرد. رفتارهای افراد در زمینه نوع تغذیه، میزان فعالیت فیزیکی، مصرف الکل، سیگار و سوء مصرف مواد و ... نیز از عوامل رفتاری به شمار می روند(World Health Organization). بسیاری از مداخلات سلامت عمومی بر تغییر رفتارهای فرد متمرکز شده اند. مداخلات رفتاری، برای تغییر و اصلاح رفتار افراد، توسعه پیدا کرده است. این نوع از مداخلات به طور گسترده در حوزه سلامت از جمله ترک سیگار، فعالیت فیزیکی، مصرف الکل، تغذیه، مصرف مواد مخدر و ... به کار گرفته شده است (Jepson et al., 2010). در طراحی و برنامه ریزی برای هر تغییر رفتاری باید سه مرحله صورت گیرد. در مرحله اول، باید رفتار هدف و پیامدهای موردنظر به درستی انتخاب شوند. در مرحله دوم باید روش ها و نوع مداخله مناسب تعیین گردد و در مرحله آخر نیز مداخله باید به نحو مناسبی اجرا گردد. بر این اساس، دلایل عمده شکست مداخلات می تواند شامل عدم شناسایی درست تغییر رفتار، انتخاب نادرست روش، و همچنین عدم اجرای مناسب و کامل مداخله باشد (Kok, 2014). در این راستا یکی از استراتژی های موجود برای تغییر رفتار که از پارادایم اقتصاد رفتاری گرفته شده است، مفهوم تلنگر است. این مفهوم تلفیقی از علوم رفتاری، تیوری های سیاسی و اقتصادی است که با ارایه تقویت های مثبت و پیشنهادات غیرمستقیم، بر بدست آوردن توافق غیراجباری و اثرگذاری بر انگیزه ها و تصمیمات افراد و گروه ها تاکید می کند. این تیوری مدعی است که اگر نظریه تلنگر بیشتر از آموزش، قوانین و فشار مستقیم موثر واقع نشود، قطعا به اندازه ی آنها موثر است. به عبارت دیگر، تلنگر به هر جنبه ای از معماری انتخاب اشاره دارد که در آن رفتار مردم را به صورتی پیش بینی پذیر و بدون ممنوع ساختن هر گزینه ای یا تغییر انگیزه های مالی و اقتصادی قابل توجه تغییر می دهد(Thaler and Sunstein, 1975, Von Bergen and Miles, 2015).یکی از خطاهای معمول سیاست گذاری در زمینه تغییر رفتار این است که فرض می شود در صورتی که به افراد گفته شود چه چیزی برای آنها خوب است و موجب حفظ سلامتی آنها می شود، در این صورت افراد آن کار را انجام می دهند(Kelly and Barker, 2016)، این درحالی ست که تحقیقات فراوان نشان داده است که در عمل این اتفاق نمی افتد و سیاستگذار ناچار است به شیوه های دیگری افراد را به سبک زندگی سالم تشویق و ترغیب نماید