تاثیر دیدگاه های سیاسی و مذهبی فرقه ی زیدیه در تعامل یا تقابل با دیگر گروه ها

یکی از مهم ترین گروه های اسلامی که از سده ی دوم هجری به نقش آفرینی در عرصه ی سیاسی و فکری پرداخت، زیدیه است. فرقه ی زیدیه که در پی شهادت زید بن علی به دست عمال خلیفه ی اموی، هشام بن عبدالملک در سال 122 ه. ق. و پس از آن شهادت فرزند زید، یحی در خراسان، به تدریج هویت خود را دریافت، با بر سر کار آمدن بنی عباس، راه نوعی خارجی گری را در مبارزه با خلفا و حکام ظالم در پیش گرفت و دست به قیام های متعددی در طول دو سده ی بعد زد. در این میان زیدیه راه تعامل و تسامح با اهل سنت به خصوص با فرقه ی معتزله را برگزید، لکن در ابتدا با امامیه مقابله کرد. زیدیان نسبت به حکام و خلفا نیز برخوردهای مستقیم را برگزیدند که در ابتای امر، موجب کشته شدن بسیاری از سران زیدیه در جنگ های مکرر گردید. اما در سال های بعد ارتباط زیدیه با گروه های دیگر دست خوش تحولاتی گردید. پس از به قدرت رسیدن معتزله در زمان مامون و معتصم عباسی، دوران سقوط و زوال آنان بسیار سریع فرا رسد. در پی آن دشمنی سخت اشاعره با معتزله، به تبع آن ارتباط زیدیه با اهل سنت را دچار افول کرد. در دوره های طمانی خاصی از جمله دوران امام رضا و شیخ مفید، زیدیه نسبتا به امامیه گرایش یافتند. مبارزه ی مستقیم با خلفا نیز پس از مدتی جای خود را به تلاش برای تشکیل دولت های مستقل شیعی داد.