پژوهشی در معنای واژه قرآنی خشیت و تفاوت آ ن با خوف

یکی از مفاهیم ارزشی و اخلاقی قرآن کریم خشیت از خدای متعال است. معمولا مفسران و مترجمان، خشیت را به خوف تفسیر کرده و این دو واژه را مترادف پنداشته اند. پژوهندگاهی نیز بین آن دو واژه تفاوت هایی ذکر کرده اند. در مقاله حاضر، پس از بحث در انکار ترادف این دوواژه، تفاوت هایی که بعضی از دانشمندان و مفسران چون ابوهلال عسکری، محقق طوسی و علامه طباطبایی برای خوف و خشیت قایل شده ا ند نیز در معرض نقد قرار گرفته است. همچنین، در ادامه با معیار و مرجع قرار دادن قرآن کریم به عنوان یک منبع اصیل در معناشناسی کلمات و با دقت در کاربردهای قرآنی این دو واژه، اثبات شده که: خشیت آن ترس ارادی است که از روی علم و معرفت همراه با تعظیم، در نفس آدمی ایجاد می شود و او را به فروتنی وا می دارد؛ اما خوف آن انفعال نفسانی و واکنش غریزی و طبیعی نفس انسانی یا حیوانی است که براثر انتظار فرارسیدن امری ناخوشایند یا از دست دادن امری خوشایند پدید می آید. یکی از اساسی ترین کلیدهای استنباط تفاوت خوف و خشیت در کاربردهای قرآنی آن است که خوف -که امری طبیعی و غریزی است- در برابر غیرخدا به پیامبران نسبت داده شده، اما هیچ گاه خشیت از غیرخدا به آنان نسبت داده نشده است.