رابطه معماری خانه های سنتی ایران و آپارتمانی با سلامت روانی و الگوی دلبستگی در کودکان 12-7 سال

گسترش چشم گیر جنبش روان شناسی بین فرهنگی در دهه های اخیر بین پژوهشگران در غرب توجه روانشناسان را به خود جلب کرده تا حدی که به بازنگری بنیادی پایه های فرهنگی پرداخته اند. یکی از مهمترین و کاربردی ترین تولیدات فرهنگی هر جامعه معماری است. ویژگی های ساختاری معماری سنتی ایران براساس بینش وحدت مدار است و می تواند ادراکات توحیدی را در ساکنان، توسعه دهد و ذهن را برای درک وحدت (با خود، خدا، هستی و دیگران) آماده سازد و یکپارچگی در فرد ایجاد نماید. این پژوهش با هدف بررسی رابطه شاخصه هایی از معماری سنتی ایران (حیاط، حوض آب، باغچه، ایوان، جهت نور) بر سلامت روان و دلبستگی در مقایسه با خانه های آپارتمانی در کودکان 7 تا12 سال شهر یزد، با نقش تعدیل کنندگی شادکامی والدین، صورت گرفته است. مادران صد کودک ساکن خانه های سنتی و صد کودک ساکن خانه های آپارتمانی در مناطق دوگانه آموزش و پرورش شهر یزد انتخاب شدند و به پرسشنامه های CSI-4 سلامت روان، KCAQ دلبستگی آکسفورد، OHQ شادکامی والدین و پرسشنامه جمعیت شناسی حاوی شاخصه های انتخابی معماری پاسخ دادند. نتایج آماری نشان داد، رابطه معناداری بین سبک معماری و سلامت روان و دلبستگی وجود دارد و کودکان ساکن خانه های سنتی از سلامت روان بالاتر و دلبستگی ایمن تر برخوردارند. یافته های جانبی پژوهش نیز حاکی از نمرات بالاتر دلبستگی در کودکان ساکن خانه های دارای حوض آب است. همچنین تیک های حرکتی کمتری نسبت به گروه دیگر برای آنها ثبت شده است. والدین این کودکان نیز نمره شادمانی بیشتری کسب نموده اند و والدین ساکن خانه های دارای باغچه شادتر از والدین ساکن خانه های فاقد باغچه گزارش شده است. این یافته ها بیانگر امکان تاثیر شاخصه های انتخابی معماری سنتی ایران بر حفظ و ارتقاء سلامت روانی و همچنین شکل گیری دلبستگی ایمن در کودکان می باشد که می تواند زمینه را برای بروز شادکامی والدین فراهم نماید.