مفاهیم کلیدی حقوق بشر معاصر در اندیشه حافظ

بسیاری از حقوقدانان جهان حقوق بشر را مهمترین پدیده حقوق بین الملل در قرن بیستم دانسته اند.در اصطلاح دانش حقوق، مهم ترین منبع حقوق بشر اعلامیه جهانی حقوق بشر است که در سال 1948 میلادی در مصوبه ای شامل سی اصل تدوین و تصویب شد. در این اعلامیه جهانی، آمیزه ای از ظلم ستیزی، عدالت طلبی، برادری، برابری و مساوات و نیز آسانگیری و مدارا دیده میشود که در دیوان حافظ نیز ردپایی از تمامی این مقولات، قابل رصد کردن است.حافظ شاعر نامی قرن هشتم هجری قمری ،ستایشگر آزادی و آزادگی و عدالت خواهی است.بدیهی است که نمی توان اعلامیه ای سی ماده ای در دیوان حافظ یافت، اما می توان نکات پراکنده در غزل ها را که لازمه بیان هنری است، گرد آورد و با مواد اعلامیه حقوق بشر تطبیق داد. در اعلامیه حقوق بشر بر آزادی، برابری،عدالت و حقوق انسانی از جنبه های مختلف تاکید شده و به رعایت کردن این حقوق توصیه شده است.در این مقاله نگارنده میکوشد ضمن خوانش مفاهیم حقوق بشر معاصر،به بررسی وجود این مفاهیم در شعر و عصر حافظ بپردازد.برای نیل به این هدف نخست ضمن اشاره به تعریف حقوقی مفاهیمی چون آزادی،برابری و عدالت،مصادیق آنها رادر شعر حافظ و از لحاظ ادبی بررسی میکند و این گونه تلاش میکند وجوه شباهت و تفاوت بین معانی معاصر و پیشین را آشکار سازد و به تبیین صلح و بشر دوستی حافظ بپردازد.