مکان یابی کشت زعفران بر اساس تحلیل های AHP در محیط GIS در استان اردبیل

زعفران، با ارزش اقتصادی بسیار بالا نقش ویژه ای در صادرات غیرنفتی ایران دارد. در نتیجه شناسایی مناطق مستعد برای کشت زعفران در استان اردبیل واقع در شمال غرب کشور ایران زمینه را برای برنامه ریزیهای لازم جهت گسترش کشت و تولید این محصول فراهم میکند. با توجه به تاثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد زعفران، فرآیند ارزیابی اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) امکان بهره گیری از این نوع داده ها را فراهم ساخته و تحلیل فضایی اطلاعات را بر اساس مدلهای شناخته شده تسهیل نموده اند. در این تحقیق بر اساس نیازهای اکولوژیکی و محیطی برای رشد زعفران از روشهای تصمیم گیری چند معیاره (MCDA) مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد و در محیط نرم افزاری ArcGIS مدل سازی و تحلیلهای مکانی لایه های اطلاعاتی صورت گرفت. فرآیند تحقیق شامل مراحل گردآوری و ورود اطلاعات، محاسبات و تحلیلهای آماری، خوشه بندی و ارزش گذاری معیارها، مدل سازی فضایی و تلفیق اطلاعات متنوع بود. بر این اساس، اراضی استان اردبیل از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و نقشه نهایی پهنه بندی شد. نتایج نهایی تحقیق نشان دهنده کارآیی روش های تحلیلی سلسله مراتبی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران بوده و بر اساس آن استان اردبیل به چهار بخش تقسیم شده است که حدود 20 درصد استان دارای شرایط خیلی مناسب، 27 درصد دارای شرایط مناسب، 29 درصد دارای شرایط متوسط و 24 درصد دارای شرایط نامناسب است. در نتیجه برای قسمت شمال استان (منطقه مغان) کشت زعفران توصیه میشود.