فخر رازی و میراث سینوی در مسیله کلام الهی

در نوشتار حاضر، ماهیت و فرایند ارسال کلام الهى به شخص نبى از دیدگاه ابن سینا وفخر رازی بررسى شده است. در بررسى از ناحیه آغاز و نیز انجام به مشترکات بسیاریدر دو دیدگاه برمى خوریم. هر دو در این فرایند، نقش یک امر ماورایى را نادیده نگرفتهو به قابلیت خاص نفس مخاطب اشاره داشته اند و به قوه قدسى قایل اند و محل ادراکرا قلب پیامبر که مرتبه بالای نفس ناطقه است مى دانند، اما حقایق معقول وقتى بهصورت الفاظ در مى آیند، با مرتبه پایین نفس، یعنى حواس قابل درک خواهند بود.در نتیجه مى توان گفت نقش ویژگى های قوه عاقله و قوه متخیله نبى را نباید نادیدهگرفت. از مطالب پی شگفته مى توان دو نتیجه مهم گرفت: نخست اینکه با توجه به بیانفخر رازی درباره قاعده النفس فی وحدتها کل القوی ، اشکال قول ابن سینا که طرح نفس فلکى موجد آن است، مطرح نخواهد شد و از این رو، هم در مرحله کلیات و هم در جزییات مى توان نفس نبى را مطرح کرد؛ دوم اینکه از مباحث فوق، کیفیت دخالتپیامبر در مسیله وحى روشن مى شود.