جستاری در نسبت فرهنگ و معماری ایران با آسمان

در بیشتر خانه های قدیمی در هر لحظه این امکان وجود داشت که انسان با آسمان و فضای نامتناهی ارتباط برقرار کند. انسان احساس می کرد که جایی که در آن زندگی می کند جزیی از آن فضای نامتناهی است؛ لذا به نحوی ارتباط میان انسان و آسمان برقرار بوده است اما بخش عمده ای از خانه های کنونی این امکان را ندارند و انسان معاصر در فضایی زندگی می کند که او را محدود و از آسمان جدا می کند. انسان به صورت ذاتی و فطری به ارتباط با فضای نامتناهی نیاز دارد. انسان برای نامتناهی ساخته شده است و در واقع محدود کردن فضای نامتناهی و محصور کردن انسان در یک فضای محدود اصولا ممد زندگی معنوی انسان نیست و انسان را دربند می کند. از اینرو برخی از کسانی که در آپارتمان ها زندگی می کنند نوعی دلسردی، پژمردگی، افسردگی و یاس دارند. معماری باید به گونه ای باشد که انسان با فضای هستی و عالم و آن رمز و راز عالم در ارتباط باشد، یکی باشد و وحدت داشته باشد و این زمانی است که معمار آنرا درک کند و بتواند آنرا بیان کند. در این مقاله نگارنده سعی نموده تا به این پرسش که چه نسبتی بین انسان و آسمان و معماری به عنوان محیط زندگی انسان هست پاسخ دهد و با عنایت به شکاف در ادبیات و فرهنگ ایران و معماری گذشته جایگاه آسمان در نوع نگرش فرهنگ و معماری ایرانی را بررسی نماید.