رازگشایی نمادهای آیینی در پوشش شهریاران ساسانی

نقش برجسته ها، سکه ها و مهرهای ساسانی از منابع و مآخذ بزرگ هنر و فرهنگ ساسانی بشمار می روند، پژوهندگان هربار که به مطلب تازه ای از تاریخ و هنر ساسانی بر می خورند یا به خواندن نوشته ای توفیق می یابند، همواره به این منابع بازمی گردند. این نقش ها معیارهای اصیلی هستند که می توانیم نتایج بدست آمده را با آنها بسنجیم. مقایسه تصویر شهریاران ساسانی که بر صخره ها نقرشده با تصویر آنها بر سکه ها و ظروف فلزی نقش دار و نگین های کنده کاری شباهت و وحدتی اصولی  را اثبات می کند که تصویرهای مذکور بر مبنای آن پدید آمده اند. بررسی زیورها، پوشاک و مخصوصا افسر شاهی روشن می سازد این آثار دارای نشانه های نمادین و رازآمیزی هستند که با آیین زرتشت و باورهای پیش از آن پیوندی ناگسستنی دارند. دیهیم یا فر ایزدی از نشانه های بارز هنر ساسانی است که ضمن ارتباطات ساسانیان با امپراطوری روم به آن دیار رفته و بعدها در لباس نظامی کروات های قوم ایرانی تبار اروپایی ظاهر شده و از آنجا به فرانسه رفته و مورد توجه سایر اروپاییان قرار گرفت به طوری که ابتدا شاهان و بزرگان آن را بکار گرفته اند و بعدها جزیی از لباس رسمی مردم آن دیار شده است.