کنگ دز هوخت و کلنگ دس حت (تحقیقی درباره نام ایوان ضحاک در شاهنامه و سنی ملوک الارض والانبیاء)

نام ایوان ضحاک، در شاهنامه فردوسی به صورت کنگ دز هوخت آمده است. برخی از محققان، جزء هوخت در ترکیب را با واژه hūxt در پهلوی تطبیق داده و آن را کنگ دز پاک معنی کرده اند. این تعبیر صایب به نظر نمیرسد؛ چه قراینی در دست است که نشان میدهد لفظ هوخت در این ترکیب ربطی به واژه hūxt در پهلوی ندارد. گذشته از این، واژه hūxt در متون پهلوی به معنی پاک استعمال نشده است. نام ایوان ضحاک، علاوه بر شاهنامه فردوسی، در گزارشی از حمزه اصفهانی به صورت کلنگ دیس و دمن حت ، در مجمل التواریخ و القصص به صورتهای کنگ دژ هوخت ، کلنگ دیس و دس حت و جزء اول آن در تاریخ الامم به صورت زرنج ضبط شده است. بر اساس شواهد و قراینی که در مقاله حاضر گزارش شده اند، میتوان یقین داشت که همه این گونه ها، تعبیر نادرستی از در خدای نامه پهلوی هستند؛ خود گونه اخیر نیز قطعا ماخوذ از اصل Kuuiriṇta dužīta (تحت اللفظ:کری ند صعب العبور کرییا ند دست نایافتنی( نام جایگاهی در اوستا است.