مبانی حکم حیات و موت در پدیده مرگ مغزی از منظر فقه مذاهب اسلامی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 439

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-5-10_002

تاریخ نمایه سازی: 5 خرداد 1398

چکیده مقاله:

مرگ طبیعی انسان با توقف قلب و تنفس شروع می ­شود و سپس اعضای دیگر حیات خود را از دست می­ دهند که این پدیده مورد پذیرش پزشکان، فقهای فریقین و عرف واقع شده است؛ اما عمده­ ترین تردیدها در مرگ انسان، از ناحیه سلولهای مغزی است که در چنین حالتی، قلب به­ فعالیت می­ پردازد اما زنده بودن انسان فقط به حیات نباتی وی محدود شده و راه بازگشت به زندگی انسانی وجود ندارد و تنها با کمک دستگاههای پزشکی می­ توان حیات سایر اعضاء را تا مدتی حفظ کرد. با توجه به اینکه تشخیص شروع مرحله مرگ بیمار مبتلا به مرگ مغزی به­ منظور اجرای احکام فقهی و حقوقی مترتب بر فوت­ شدگان، حایز اهمیت است، لذا در این پژوهش، حیات و موت چنین بیماری در دو حوزه دین و پزشکی مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت. واکاوی ادله دیدگاههای مطرح، این نتیجه را در پی دارد که از دیدگاه پزشکان، بیمار مبتلا به مرگ مغزی، مرده محسوب می­ شود و اما طبق قول منتخب فقهای فریقین و نظر عرف، بیمار مبتلا به مرگ مغزی، شخص زنده محسوب شده و احکام فقهی و حقوقی مترتب بر فوت­ شدگان جاری نخواهد گردید، تا زمانی که مرگ واقعی چنین شخصی احراز شود. نظر منتخب و نتیجه گرفته­ شده از ادله این است که آثار فقهی و حقوقی مترتب بر حکم به فوت بیمار مبتلا به مرگ مغزی تا زمان احراز مرگ واقعی بیمار مبتلا به مرگ مغزی جاری نمی­ شود.

نویسندگان

حمید مسجدسرایی

دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه سمنان

اعظم نظری

کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ...
  • ابن­ بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر ...
  • ابن­ عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن­ عربی، محمد بن عبدالله، احکام القرآن، بیروت، دارالفکر، بی­ ...
  • ابن­ نجیم مصری، زین­ الدین بن ابراهیم، البحر الرایق، بیروت، ...
  • ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف، البحر المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه، ...
  • ارسطو، درباره نفس، ترجمه علی مراد داوودی، تهران، حکمت، 1379ش. ...
  • افلاطون، دوره کامل آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، 1367ش. ...
  • امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، اسلامیه، 1391ش. ...
  • ایجی، عبدالرحمن بن احمد، المواقف، بیروت، دارالجیل، 1417ق. ...
  • ایروانى، باقر، دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی على المذهب الجعفری، ...
  • ایزدهی، سید سجاد، قطع و پیوند اعضاء از دیدگاه امام ...
  • بابایى، احمدعلى، برگزیده تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه ، 1382ش. ...
  • بحرانى، یوسف­ بن احمد، الحدایق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ...
  • بخیت، محمود عبدالله و محمد عقله علی، الوسیط فی فقه ...
  • پور­جواهری، علی، پیوند اعضاء و مرگ مغزی در آیینه فقه، ...
  • جندی، احمدنصر، المواریث فی الشرع و القانون، قاهره، دارالکتب القانونیه، ...
  • حبیبی، حسین، مرگ مغزی و پیوند اعضاء از دیدگاه فقه ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسایل الشیعه الى تحصیل ...
  • حسینى روحانى، سید صادق، فقه الصادق، قم، دارالکتاب؛ مدرسه امام ...
  • حسینى همدانى، سید محمدحسین ، انوار درخشان ، تهران، کتابفروشى ...
  • حصکفی، الدر المختار، بیروت، دارالفکر، 1415ق. ...
  • حلی، حسن بن یوسف، ارشاد الاذهان الى احکام الایمان، قم، ...
  • حنفی، ابن­ ابی­ العز، شرح العقیده الطحاویه، بیروت، المکتب الاسلامی، ...
  • خضری، احمد کامل، المواریث الاسلامیه، بی­ جا، المجلس الاعلی للشیون ...
  • خمینی، سید روح­ الله، تحریر الوسیله، بیروت، دارالمنتظر، 1405ق. ...
  • زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، 1418ق. ...
  • سبزوارى، سید عبدالاعلى، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام ...
  • ستوده، حمید، مرگ مغزی؛ پردازش فقهی حقوقی، قم، مرکز فقهی ...
  • سریتی، عبدالودود محمد، الوصایا و الاوقاف و المواریث فی الشریعه ...
  • سلیمانپور، علی و محمد امراللهی شریف­ آبادی، مرگ مغزی و ...
  • سویلم، محمد محمد احمد، موت الدماغ: دراسه طبیه قانونیه فقهیه ...
  • سیدحسینی، صادق، خرید و فروش و پیوند اعضاء از دیدگاه ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی­ بکر، تنویر الحلک فی امکان رویه ...
  • شلبی، محمد مصطفی، احکام المواریث بین الفقه و القانون، بیروت، ...
  • شهرزاد، عمرون، احکام نقل و زرع الاعضاء البشریه من الاموات ...
  • شهید ثانى، زین­ الدین بن علی، مسالک الافهام الى تنقیح ...
  • شهیدی، مهدی، ارث، تهران، سمت، 1374ش. ...
  • همو، ارث، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1381ش. ...
  • شوکانی، محمد، فتح القدیر، بیروت، عالم الکتب، بی­ تا. ...
  • شیخلی، خیزومه شاکر رشید، الحمل و احکامه فی الفقه الاسلامی، ...
  • شیروانی، غلامحسین، بیماریهای مغزی عروقی، تهران، واحد فوق برنامه بخش ...
  • صابونی، محمدعلی، المواریث فی الشریعه الاسلامیه فی ضوء الکتاب و ...
  • صالحی شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی ...
  • طباطبایى قمى، سید تقى، مبانی منهاج الصالحین، قم، منشورات قلم ...
  • طباطبایی، سید علی بن محمد، الشرح الصغیر فی شرح مختصر ...
  • همو، ریاض المسایل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، قم، موسسه آل­ ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ترجمه علی عبدالحمیدی ...
  • همو، مجمع البیان فى تفسیر القرآن ، ترجمه­ سید هاشم ...
  • طیب، سید عبدالحسین ، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ...
  • عارفی شیرداغی، محمد اسحاق، رابطه نفس و بدن، مشهد، دانشگاه ...
  • عاملى، محمد بن على، نهایه المرام فی شرح مختصر شرایع ...
  • عباسی، محمود، مجموعه مقالات حقوقی پزشکی، تهران، حقوقی، 1379ش. ...
  • فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام عن قواعد الاحکام، ...
  • فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ...
  • فلوطین، دوره کامل آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، 1366ش. ...
  • قاسم زاده، سید مرتضی، حقوق مدنی: حق شفعه، وصیت و ...
  • قراعه، محمود علی، الثقافه الروحیه فی انجیل برنابا، بی ­جا، ...
  • قرایتى، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن ...
  • قرشى، سید على­ اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت ...
  • قرطبی، محمد بن احمد، تفسیر القرطبی، بیروت، موسسه التاریخ العربی، ...
  • قضایی، صمد، پزشکی قانونی، تهران، دانشگاه تهران، 1373ش. ...
  • کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق. ...
  • کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، میزان، ...
  • گودرزی، فرامرز، پزشکی قانونی برای دانشجویان رشته حقوق، تهران، سمت، ...
  • مالک بن انس، الموطا، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1370ق. ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسایل الحلال ...
  • مختاری، محمدحسین و علی­ اصغر مرادی، فرهنگ اصطلاحات فقهی، تهران، ...
  • مخلوف، حسنین محمد، المواریث فی الشریعه الاسلامیه، قاهره، المجلس الاعلی ...
  • مدرسی، محمدتقی، تفسیر هدایت ، ترجمه­ پرویز اتابکی، مشهد، بنیاد ...
  • مرتضوی، سید محسن، پیوند اعضاء و مرگ مغزی در آینه ...
  • مسجدسرایی، حمید، ترمینولوژی فقه، تهران، پیک کوثر، 1391ش. ...
  • مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه، ترجمه مصطفی جباری و ...
  • مفید، محمد بن محمد، احکام النساء، قم، کنگره هزاره شیخ ...
  • مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه ، تهران ، دارالکتب الاسلامیه، ...
  • میرزاخسروانى، علی­رضا، تفسیر خسروى، تهران، اسلامیه ، 1390ش. ...
  • نجفى، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، داراحیاء ...
  • نراقى، احمد بن محمد، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم، ...
  • واحدی، قدرت­ الله، طلاق، تهران، آسیا، 1374ش. ...
  • نمایش کامل مراجع