بررسی و نقد بسترها و ریشه های ولایت شورایی

نظریه ی ولایت شورایی در فقه سیاسی شیعه موافقان و مخالفانی دارد که هر دو طیف ادعای خود را بر دلایل عقلی، عقلایی و نقلی محکم کرده اند. در این میان، موافقان ولایت شورایی از رهگذر تحلیل اقوال برخی از علما در نیازمندی به شورا در افتا و قضاوت، بحث شورای رهبری را پیش می برند؛ در حالی که مخالفان، به این اقوال پاسخ داده و دلایلی نیز بر رد آن ها اقامه می کنند. دین مبین اسلام هرچند بر شورا و مشورت تاکید بلیغ دارد، لکن این تاکیدها را نمی توان دلیل بر شیوه ی ولایت شورایی دانست. پژوهش حاضر با تفکیک مفاهیم اصطلاحی: شوری، فتوی، قضاوت و حکم؛ و تبیین ترکیب آن ها در روایات و نظرات فقها، بستر ها و ریشه های ایده ی ولایت شورایی را طرح و بررسی کرده است. این بررسی نشان می دهد امکان شورا در افتا، قضاوت و رهبری برداشت هایی متفاوت از سنت و اندیشه ی علماست؛ لکن وجود قراین و نظراتی مشهور در مقابل، چنین فهمی را از سیره و نقل مردد و ملغی می سازد. این پژوهش با استفاده از روشی توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ می دهد که آیا می توان یک جامعه را با ولایت شورایی رهبری نمود پاسخ این پژوهش به سوال فوق، منفی است.