تاملی بر کارکرد معنایی و بلاغی تلمیح در غزل سعدی
محل انتشار: پژوهشنامه ادب غنایی، دوره: 16، شماره: 30
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 451
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLLR-16-30_008
تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1398
چکیده مقاله:
تلمیح به عنوان یکی از شگردهای بلاغی که هم در حوزه موسیقی معنوی و هم جزو مجموعه تصویر قابل بررسی است، همواره نقشی مهم و موثر در القای عواطف و آفرینش تصاویر ادبی؛ بخصوص در حوزه شعر داشته است. ویژگی قابل توجه تلمیح آن است که به عنوان یک شیوه فرمی برای تبیین ذهنیات، میتواند اشکال بلاغی دیگری را نیز در بطن خود جای دهد و بدین ترتیب، هم جنبه مخیل سخن را قوت بخشد و هم بعد القایی آن را برجسته سازد. براساس همین اهمیت، هدف مقاله حاضر، بررسی جلوههای کارکرد معنایی و بلاغی تلمیح در غزلیات سعدی است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام میگیرد و به شناختن بخشی دیگر از عواطف و اندیشههای سعدی و ظرائف زیباشناختی غزل او میانجامد. یافتههای این تحقیق حاکی از آنند که برجستهترین گونه های تلمیح در غزل سعدی عبارتند از: اشارات و قصههای قرآنی- روایی؛ بهویژه ماجرای پیامبران، تلمیحات تاریخی- داستانی(ماجراهای عاشقانهای که جنبه داستانی آنها غالب است) و اشارات اساطیری- حماسی. سعدی انواع تلمیح را بهترتیب در فضای موضوعی- معنایی عاشقانه، عارفانه و تعلیمی- اخلاقی بهکار میبرد. هر یک از این گروههای محتوایی، شامل جزئیاتی متنوع هستند که در متن به آنها خواهیم پرداخت. بارزترین قالب های فرمی- بلاغی سعدی در جریان کاربرد انواع تلمیح نیز عبارتند از: تشبیه؛ بهویژه اضافه تشبیهی، نماد (کلیدواژههای تلمیحی- نمادین) و ایهام؛ بخصوص از نوع تناسب.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فاطمه کلاهچیان
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
نازنین پورحیدربیگی
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی