بازتاب توریه و دروغ مصلحت آمیز در آیات قصص از منظر مفسران فریقین

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 385

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTT-2-3_003

تاریخ نمایه سازی: 12 خرداد 1398

چکیده مقاله:

  چکیده   از مهمترین ارزش­ها، صداقت و آفت اصلی آن دروغگویی است که یکی از رذایل اخلاقی محسوب می شود. دروغ در تمامی شرایع الهی حرام است و تا ضرورت و مصلحت مهمی در میان نباشد، گفتن آن جایز شمرده نمی شود. اگر تحصیل این مصلحت لازم شود، حرمت آن بر طرف گشته و مشمول قاعده اهم و مهم و یا به تعبیری دفع افسد به فاسد می شود. با این همه، آیات قصص قرآنی نشان دهنده مواردی است که بر اساس ضرورت و برای حفظ مصالح فرد و جامعه، دروغ و به تعبیر دقیق­تر توریه ، جایز شمرده شده است.حضرت یوسف (علیه السلام) بنا به  مصالحی، بنیامین را با طرحی وحیانی نزد خود نگه داشت و برادران را به سرقت متهم ساخت. حضرت ابراهیم (علیه السلام) برای عدم شرکت در مراسم عید مشرکان و به منظور شکستن بت­ها اعلام کرد که بیمار است. وی پس از شکستن بتها نیز هنگامى که از وى در این باره پرسش شد، آن را به بت بزرگ نسبت داد. موارد دیگری نیز در قرآن وجود دارد که مفسران حکم جواز توریه و دروغ مصلحت آمیز را از آنها استنباط نموده اند.

نویسندگان

نوشین رشیدی رنجبر

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

محمد تقی دیاری بیدگلی

استاد گروه علوم قرآن و حدیث دادانشگاه قم

فاطمه سروی

مربی عضو هیئت علمی گروه معارف/ دانشگاه آزاد کرج

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قران کریم با ترجمه ناصر مکارم شیرازی ...
  • آل سعدی، ، عبدالرحمن بن ناصر، تیسیر الکریم الرحمن فی تفسیر ...
  • ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر ابن ابی حاتم، ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر، دارالکتاب العربی، بیروت، ...
  • ابن عربی، محمد بن عبدالله، احکام القرآن، داراحیاء التراث العربی، ...
  • ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو بن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ...
  • ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، نشر ...
  • اترک، حسین، مقاله معنای دروغ مصلحت آمیز نشریه پژوهش های ...
  • اردبیلی، احمد، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، ...
  • اسلامی، سید حسن، دروغ مصلحت آمیز، بوستان کتاب، قم، 1382ش. ...
  • انصاری، شیخ، المکاسب المحرمه، انتشارات دهقان، تهران، 1376ش. ...
  • بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القران، بنیاد بعثت، تهران، ...
  • بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، مطبعه نجف، نجف، 1386ق. ...
  • بروجردی، سید محمد ابراهیم، تفسیر جامع، انتشارات صدر، تهران، 1366ش. ...
  • بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل، دار احیاء التراث العربی، ...
  • ثعلبی، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف والبیان، دار احیاء ...
  • جصاص، احمد بن علی، احکام القرآن، دار احیاء التراث العربی، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حمار، الصحاح، دارالعلم للملایین، بیروت، 1407ق. ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، موسسه آل البیت ...
  • حویزی، عبد علی بن جمعه،تفسیر نورالثقلین، موسسه اسماعیلیان، قم، 1412ق. ...
  • رازی شافعی، فخر الدین محمد بن عمر، التفسیرالکبیر یا مفاتیح ...
  • راغب اصفهانی،حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن الکریم، المکتبه المرتضویه، ...
  • زمخشری، جارالله محمد بن عمر، الکشاف، دارالکتاب العربی، بیروت، 1407ق. ...
  • سمرقندی، نصر بن محمد، تفسیر بحرالعلوم، دارالفکر، بیروت، 1416ق. ...
  • سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، دار المعرفه، بیروت، 1365ق. ...
  • شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، دفتر نشر ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق. ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان،انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372ش. ...
  • طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، دارالمعرفه، بیروت، 1412ق. ...
  • طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، مکتبه مرتضویه، تهران، 1375ق. ...
  • طوسی، محمد بن حسن، التبیان، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1409ق. ...
  • طوسی، محمد بن حسن، المبسوط، مکتبه مرتضویه، تهران، 1387ق. ...
  • عیاشی،محمد بن مسعود ، کتاب التفسیر، چاپخانه علمیه، تهران، 1380ق. ...
  • فیض کاشانی، ملا محسن، تفسیر الصافی، انتشارات صدر، تهران، 1415ق. ...
  • فیض کاشانى، ملا محسن، الوافی، کتابخانه امام امیر المومنین علی ...
  • فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ماده وری، انتشارات هجرت،تهران، ...
  • قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیه، تهران،1371ش. ...
  • قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، دار الاحیاء التراث ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، دار الکتاب، قم، 1367ش. ...
  • کاشانی، ملا فتح الله، زبده التفاسیر، بنیاد معارف اسلامی، قم، ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، انتشارات ا سلامیه، تهران، ...
  • کیاهراسی، ابوالحسن علی بن محمد، احکام القرآن، دارالکتب العلمیه، بیروت، ...
  • مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، موسسه الوفاء بیروت، 1403ق. ...
  • نمایش کامل مراجع