تحلیل قرادادهای BOT از منظر بهبود کارایی به روش SWOT مطالعه موردی پروژه های زیر بنایی ایران

یکی از عمده ترین مشکلات کشورهای در حال توسعه در مسیر رشد و توسعه زیربنایی مواجه شدن با کمبود منابع مالی دولتی برای توسعه تسهیلات زیربنایی است. در گذشته تلاش های بسیاری درخصوص ایجاد روش های جدیدی برای تامین منابع لازم برای توسعه تسهیلات زیربنایی صورت گرفته است. یکی از این روش ها، استفاده از قراردادهای (B.O.T) است. قردادهای (B.O.T) به قراردادهایی گفته می شود که در آن شرکت یا شرکت هایی در قبال امتیازاتی، اقدام به اجرای پروژه های سنگین ( به لحاظ مالی) می نمایند. به این صورت که مدتی پس از اتمام پروژه از آن منتفع گردیده و سپس پروژه یعنی مستحدثات را به طوریکه امکان فعالیت کامل را داشته باشد، بلا عوض به طرف دیگر که عموما دولت ها یا شرکت های وابسته به دولت می باشند، انتقال می دهند. کاربرد این شیوه در ایران با مشکلاتی در زمینه ورود سرمایه گذاران خارجی و مشارکت آنها در فعالیت های اقتصادی روبرو است. هدف این پژوهش بررسی کارایی توافق نامه های BOT در پروژه های زیر بنایی ایران به روش SWOT بوده است. این تحقیق، کاربردی با روش توصیفی، پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل مدیران و برنامه ریزان پروژه های عمرانی به تعداد 20 نفر انتخاب شده اند. پس از تهیه پرسشنامه ها و توزیع و جمع آوری آنها بر اساس روشSWOT، ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی جهت تحلیل یافته ها و استراتژی های مناسب استفاده گردید است. افزایش مشارکت بخش خصوصی درصورت استفاده از قراردادهای BOT، به عنوان مهمترین عامل قوت، کمبود قدرت رقابت مدیریت درعرصه پروژههای BOT،به عنوان مهمترین عامل ضعف، وجود نگرش مثبت در مسئولین در ایجاد و حمایت از پروژه های BOT، به عنوان مهمترین عامل فرصت، و افزایش تحریم ها و داشتن تاثیرات منفی علیه کشور ایران درخصوص اجرای پروژههای BOT،به عنوان مهمترین عامل تهدید شناسایی گردیده اند. همچنین براساس نمره ماتریس عوامل درونی (2/38) و عوامل بیرونی (2/49) وضعیت توافق نامه های BOT در ایران در منطقه WT قرار دارد. بنابراین با توجه به نتایج ماتریس تحلیل SWOT لازم است که از استراتژی تدافعی یا ثبات جهت بهبود کارایی قرادادهای BOT در ایران استفاده گردید.