مطالعه سیر تحول تصویری براق در نگارگری ایرانی (از قرن هفتم تا سیزدهم هجری قمری)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 661

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_VISUA-3-1_007

تاریخ نمایه سازی: 19 خرداد 1398

چکیده مقاله:

براق-مرکب حضرت پیامبر در شب معراج- در میان حیوانات ترکیبی اساطیری، نمونه ای نادر و واسطه تحقق تجربه های ماورایی انسان است. هدف مقاله، مطالعه سیر تحول تصویری براق، از قرن 7 - 13 هجری قمری است. بنابراین، سوال اصلی تحقیق این است که، تحولات بصری براق از دوره ایلخانی تا قاجار چیست براق، ترکیبی از بالاتنه انسانی با بدنی شبیه به اسب، چهره ای زنانه، موهایی بلند و تاجی برسر دارد. پاهای ظریف، بلند، قوی و در حال حرکت و صورت و اندام به شیوه سه رخ نشان داده شده است. در وجوه افتراق می توان بیان کرد که، براق در این بازه زمانی، از آیات و روایات متاثر بوده است. فرم براق صفوی، زیبایی و شکوه را در هم آمیخته، ولی در دوره قاجار، این تناسب از کف رفته است؛ اغلب سه رخ، و تزیینات متناسب با ویژگی حاکم بر دوره تاریخی اوست. در دوره ایلخانی، چهره مغولی است. دوره تیموری و به ویژه در دوره صفوی، زیبایی و نزدیکی به اندام اسب دارد و در دوره قاجار، فربه و دارای تاج بلند با دم طاووس بوده که اتصال گردن کلفت با سری زنانه از وجاهت فرم براق، کاسته است. براق ابتدا، دو بال دارد، ولی در دوره های تیموری و صفوی، بدون بال و در دوره قاجار بالدار است. براق دوره ایلخانی، دمی ضخیم و کوتاه دارد؛ در دوره صفوی، بلندتر و باریک تر، و در دوره قاجار، دم براق شبیه طاووس ترسیم می شود. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی  بر اساس مطالعه کتابخانه ای است.          

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: نگارگری ایرانی ، معراج ، براق ، فرم در ترسیم براق ، تزیینات دوره های نامبرده

نویسندگان

علیرضا شیخی

استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

ملیحه صادقی فر

کارشناسی ارشد هنر اسلامی، گروه هنر اسلامی،موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم(1393) به خط استاد میرزا احمد نیریزی، تهران: مرکز ...
  • آژند، یعقوب (1384). مکتب نگارگری تبریز و قزوین- مشهد ، ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم (1408). لسان العرب، جلد 1، بیروت: ...
  • تابعی، محمدرضا (1395). نگاره هایی از معراج حضرت محمد (ص).تهران: ...
  • خرگوشی، عبدالملک بن محمد (1361). شرف النبی، ترجمه محمدبن محمد ...
  • سگای، ماری رز (1385). معراج نامه(سفر معجزه آسای پیامبر)،ترجمه مهناز ...
  • شایسته فر، مهناز، تاجی کیایی (1384). بررسی نمادهای نور و ... [مقاله ژورنالی]
  • شین دشتگل، هلنا (1389). معراج نگاری های نسخه های خطی ...
  • صفرزاده، نغمه، موسوی فاطمی، نادر و احمدی، بهرام (1394). مقایسه ...
  • صفرزاده، نغمه (1393). مقایسه تطبیقی تصویر فرشتگان در نگاره های ...
  • طارمی، حسن (1375). براق در دانشنامه جهان اسلام، جلد2. تهران: ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (1353). ترجمه تفسیر المیزان، محمد باقر موسوی همدانی، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (1381). تفسیر مجمع البیان، ترجمه علیرضا ...
  • طبری، محمد بن جریر (1378). تاریخ نامه طبری، ترجمه ابوعلی ...
  • عکاشه، ثروت (1380). نگارگری اسلامی، ترجمه غلامرضا تهامی، تهران: حوزه ...
  • قاضی ابرقوه (رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانی) (1350). سیرت ...
  • گرابار، الگ (1390). مروری بر نگارگری ایرانی، ترجمه مهرداد وحدتی ...
  • مایل هروی، نجیب (1366). معراج نامه ابوعلی سینا، مشهد: آستان ...
  • مسعودی، علی بن حسین (1409). مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • مقدسی، مطهربن طاهر (1374). آفرینش و تاریخ، ترجمه محمدرضا شفعیی ...
  • موسوی، سیدطاهر و خزایی، محمد (1389). فرشته و دیو در ...
  • نیشابوری، فتال (1423). زندگی پیامبر و اهل بیت، قم: دلیل ...
  • وکیلی، هادی، لعل شاطری، مصطفی (1394). بررسی میزان انطباق تصویر ...
  • Akkasheh, S. (2001). Islamic Miniature. (Sayid Ghoalmreza Tahami, Trans.). Tehran: ...
  • Azhand, Y. (2005). Tabriz & Qazvin-Mashhad Schools of Miniature. Tehran: ...
  • Ghazi Abarghoo (Rafiuddin Ishaq ibn Muhammad Hamedani). (1971). Biography of ...
  • Ibn i-Manzoor, M.M. (1988). Lesan ul-Arab (Vol. I). Beirut: Dar ...
  • Masoudi, A.H. (1989). Muruj adh-dhahab wa ma adin al-jawahir (Meadows ...
  • Mayel Heravi, N. (1987). Avicenna’s Treaties on Prophet Muhammad’s Ascension. ...
  • Moghaddasi, M.T (1995). Creation & History (Vol. I to VI). ...
  • Mousavi, S.T., Khazaee, M. (2014). Angels & Demons as Reflected ...
  • Khargooshi, A.M. (1982). Sharaf ul-Nabi. (Muhammad bin Muhammad Ravandi, Trans.). ...
  • Neyshaboori, F. (2003). The Life of the Holy Prophet & ...
  • Safarzadeh, N., (2014).Comparative Study of the Angels’ Portrait in Iranian ...
  • Safarzadeh, N., Mousavi Fatemi, N. & Ahmadi, B. (2015). Comparative ...
  • Saguy, M.R. (2006). The Miraculous Journey of Mahomet: Mirâj nâmeh. ...
  • Shayesteh Far, M., Kimiaee, N. (2015). A Study of Symbols ...
  • Shin Dashtgol, H. (2010). Illustrations of the Prophet Mohammad’s Ascension ...
  • Tabari, M.J. (1999). Tabari History. (Abu Ali Bal’ami, Trans.). Tehran: ...
  • Tabarsi, F. H. (2002). Tafsir Majma ul-Bayan (10 Vols.). (Alireza ...
  • Tabatabaee, M.H. (1974). Tafsir Al-Mizan (Vol. 25). (Sayid Mohammad Baqer ...
  • Tabe’I, M.R. (2016). Folios from the Ascension of Prophet Muhammad ...
  • Taremi, H. (1996). ‘Boraq’. In the Encyclopedia of Islamic World ...
  • Vakili, H., Lal Shateri, M. (2015). An Analysis of the ...
  • نمایش کامل مراجع