مساله یگانگی یا تفاوت دو کتاب الحاوی فی الطب و الجامع الکبیر محمد بن زکریای رازی: بررسی شواهد

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 644

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HPH-27-19_003

تاریخ نمایه سازی: 19 خرداد 1398

چکیده مقاله:

محمدبن زکریای رازی از جمله مشهورترین پزشکان تمدن اسلامی است که آراء و آثارش جایگاه مهمی در تاریخ پزشکی دارد. کتاب الحاوی فی الطب مشهورترین اثر وی در علم پزشکی است که گاه به عنوان اثری متفاوت از کتاب مفقود او به نام الجامع الکبیر تلقی می شود. اهمیت زیاد این کتاب در مطالعات تاریخ پزشکی دوره اسلامی، بررسی یکسان یا متمایز بودن آن را با الجامع ضروری می سازد. ابن ابی اصیبعه و قفطی (از بین نویسندگان کلاسیک) و آلبرت اسکندر، مهرناز کاتوزیان و سامی حمارنه (از میان محققان جدید) قائل به تمایز این دو اثر رازی هستند. با وجود این، شواهد موجود در آثار رازی، آثار پزشکی دوران بعد از او و کتاب های فهارس و تراجم اسلامی عمدتا دال بر یگانگی این دو اثر است. بعید به نظر می رسد که رازی با توجه به عمر نه چندان طولانی خود، دست به نگارش دو اثر سترگ در علم پزشکی زده باشد. همچنین با توجه به اینکه قائلین به تفاوت این دو کتاب، نسخه ای از الجامع را ندیده اند و بنا بر حدس و گمان آن را اثری جدا از الحاوی پنداشته اند و نیز با عنایت به اطلاعات آنلاین موجود از نسخه های موجود در کتابخانه بادلیان آکسفورد که عنوان الجامع دارد ولی به لحاظ محتوا بخشی از کتاب الحاوی است، باید گفت که دیدگاه مبنی بر یگانگی این دو اثر قابل قبول تر است.

نویسندگان

محمد تقوی

دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، کروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی

مصطفی گوهری فخرآباد

دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی اصیبعه (2001). عیون الانباء فی طبقات الاطباء. تحقیق ...
  • ابن بیطار (1412). الجامع لمفردات الادویه و الاغذیه. بیروت: دارالکتب ...
  • ابن جلجل، طبقات الاطباء و الحکماء. تحقیق فواد سید. قاهره: ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق (1871). الفهرست. به کوشش گوستاو ...
  • اذکایی، پرویز (1384). حکیم رازی. تهران: طرح نو. ...
  • امین، حسن (1418ق). مستدرکات اعیان الشیعه. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. ...
  • بروکلمان، کارل (1975). تاریخ الادبی العربی. ترجمه عبدالحلیم نجار. قاهره: ...
  • بیرونی، ابوریحان (1366). فهرست کتاب های رازی. تصحیح و ترجمه ...
  • تقوی، محمد (1396). آراء محمد بن زکریای رازی در علم ...
  • حمارنه، سامی. الرازی الطبیب ابوبکر محمدبن زکریا الرازی . التراث ...
  • رازی، محمدبن زکریا (1412ق). تقاسیم العلل. به کوشش صبحى محمود ...
  • (1422ق). الحاوی فی الطب . تحقیق هیثم خلیفه طعیمى . ...
  • (1343ش). السیره الفلسفیه (به انضمام شرح احوال و آثار رازی ...
  • (1372ش). الشکوک علی جالینوس. تحقیق مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران. ...
  • (1430ق). طب الملوکی . تحقیق محمد یاسر زکور. بیروت : ...
  • (1403ق). القولنج. تحقیق صبحى محمود حمامى . حلب: منشورات جامعه ...
  • (1416ق). الفصول او المرشد. تحقیق بیر زکى اسکندر. قاهره : ...
  • سزگین، فواد (1379ش). تاریخ نگارش های عربی. گروه مترجمان (زیر ...
  • فرخنده زاده، محبوبه و مصطفی گوهری فخرآباد. داروسازی محمد بن ...
  • قفطی، علی بن یوسف (1326ق). اخبار العلماء باخبار الحکماء. تصحیح ...
  • کاتوزیان صفدی، مهرناز. الحاوی . دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر ...
  • کرمانی، نفیس بن عوض (1387ش). شرح الاسباب و العلامات. قم: ...
  • (1387ش). مفردات و معالجه الامراض (شرح الموجز). تهران: دانشگاه علوم ...
  • مجوسی اهوازی، علی بن عباس(1294ق). کامل الصناعه الطبیه. بولاق: المکتبه ...
  • محقق، مهدی (1352ش). فیلسوف ری. تهران: موسسه مطالعات اسلامی تهران ...
  • محمود حمامی، صبحی، (1403ق). مقدمه بر القولنج رازی. حلب: منشورات ...
  • نجم آبادی، محمود (1318ش). شرح حال و مقام محمد زکریای ...
  • (1339ش). مولفات و مصنفات ابوبکر محمدبن زکریای رازی. تهران: دانشگاه ...
  • Goodman, L.E. (1995), Al-Razi , Encyclopedia of Islam, Edition 2, ...
  • Iskandar, Z. A. (1975), The Medical Bibliography of al-Razi , ...
  • Idem (1990), Al-Razi , in Religion, Learning and Science in ...
  • http://www.fihrist.org.uk/profile/work/989884dd-fdb8-4b58-bf19 5f8a30dbbca8. ...
  • http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/3769 ...
  • نمایش کامل مراجع