بررسی آلودگی و تغییرات مکانی غلظت کل سرب و کادمیوم، مطالعه موردی مسیر زابل به زاهدان

آلودگی خاک ها به سرب و کادمیوم تولید شده توسط خودروها یک مسئله زیست محیطی جدی می باشد. سرب در نتیجه استفاده از سوخت های بنزینی سرب دار و کادمیوم موجود در تایر خودروها از طریق استهلاک خودروها و ترافیک به محیط وارد می شوند. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی فلزات سرب و کادمیوم در خاک های کنارجاده ای زابل – زاهدان و ارزیابی آلودگی منطقه به این فلزات انجام شد. 252 نمونه خاک از عمق 0 -20 سانتی متری برداشت و غلظت کل فلزات سرب و کادمیوم، ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک شامل pH، EC و ماده آلی اندازه گیری شد. بررسی آلودگی خاک توسط فاکتور غنی شدگی و شاخص زمین انباشتگی صورت گرفت. نقشه پراکنش مکانی غلظت فلزات مورد مطالعه به روش کریجینگ ترسیم شد. میانگین غلظت در فاصله 0، 50 و 100 متری به ترتیب 12/2، 03/2 و 2 میلی گرم بر کیلوگرم برای سرب که از میانگین جهانی (25 میلی گرم بر کیلوگرم) برای این فلز کمتر و همچنین، به ترتیب 21/0، 21/0 و 20/0 میلی گرم بر کیلوگرم برای کادمیوم که از میانگین جهانی (53/0 میلی گرم بر کیلوگرم) برای این فلز کمتر بود. نتایج آنالیزهای زمین آماری نشان داد هر دو متغیر ناهمسانگرد بودند و مدل نمایی برای سرب و مدل گوسی برای کادمیوم بهترین برازش را داشتند. تجزیه و تحلیل نقشه پهنه بندی فلزات نشان داد که کادمیوم و سرب منشا زمین شناسی و انسانی دارند. در حقیقت این فلزات به طور طبیعی در خاک وجود دارند اما فعالیت های انسانی سبب تجمع بیشتر این فلزات در خاک شده است.